________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सुभाषितरत्नमंजूषा baccomme* coca 900
(રોગને જીતવાના સાત પ્રકાર ) हितमितविपक्वभोजी, वामशायी नित्यचक्रमणशीलः। । उज्झितमूत्रपुरिषः, स्त्रीषु विजेता जयति रोगान् ॥१॥
રોગને જીતવાનાં-રોગ ન થવા દેવાની સાત પ્રકાર આ પ્રમાણે-૧ હિતકારી, ૨ પરિમિત અને ૩ પરિપકવ ભજન કરનાર, ૪ ડાબે પડખે સૂનાર, ૫ નિત્ય ચાલવાની ટેવવાળે, ૬ મૂત્ર-પુરિષને નહીં રોકનારે અને ૭ સ્ત્રીમાં વિજેતા હોય તેને પ્રાચે રેગ ઉત્પન્ન થતા નથી. A . ૧. શરીરને હિતકારક પથ્ય ભોજન કરવું.
૨. પથ્ય ભોજન પણ પ્રમાણપત કરવું,
૩. પથ્ય ને પ્રમાણપત ભજન પણ પૂરું પાકેલું કરવું. છે . ૪. ડાબે પડખે સૂવાની ટેવ રાખવી જેથી પાચન સારું થાય છે.
, ૫. નિત્ય થોડું ઘણું પણ ચાલવાની ટેવ રાખવી. બેસી રહેવાની ટેવવાળાને પાચન સારું થતું નથી.
૬ કુદરતી હાજત એકવી નહીં. ૭. સ્ત્રીના વિજેતા એટલે જેમ બને તેમ વિશેષ રીતે સ્વસ્ત્રીના સંબંધમાં પણ બ્રહ્મચર્ય પાળવું. અત્યંત કામસેવન કરનારનું શરીર જરૂર ક્ષીણુતાને પામે છે.
આ સાત વ્યાધિ ન થવાના પ્રકાર છે, તેથી ઊલટી જે સાત પ્રકાર વ્યાધિ ઉદ્દભવવાના છે તે આ પ્રમાણે
૧. શરીરને હિતકારી ન હોય તેવું અપથ્ય ભોજન કર્યું.
૨. ખાવામાં પ્રમાણ ન રાખતાં સ્વાદિષ્ટ પદાર્થ હોય તો વધારે ખાવ જેથી પૂરું પાચન થાય નહીં.
૩. પુરું પાકેલું ન હોય તેવું કાચું પાકું ભજન કરવું.
૪. ડાબે પડખે-સારી રીતે પાચન થાય તેવી રીતે ન સૂવું. જેમતેમ જ્યાં ત્યાં થોડીઘણી નિદ્રા લેવાથી પાચનક્રિયા સારી થતી નથી.
૫. નિત્ય પગે ચાલીને ફરવાની ટેવ ન રાખવી, વાહનમાં બેસીને ફરવા જવું અથવા બેસી રહેવું.
૬. પેશાબની કે દસ્તની હાજતને કામકાજના કે પ્રમાદના કારણથી રોકવી, એમ કરવાથી ઘણા પ્રકારની રાત્પત્તિ થાય છે.
૭. શરીરસ્થિતિનો વિચાર ન કરતાં વિશેષ કામસેવન કરવું. કામસેવનથી શરીરની ખાસ ધાતુ-વીર્યને જ નાશ થાય છે. એની પૂર્તિ બીજી કઈ રીતે થઈ શકતી નથી.
આ બધી હકીક્ત ખાસ વાંચી જવાની કે જાણી જવાની નથી પરંતુ અમલમાં મૂકવાની છે. એને અમલમાં મૂકનાર પ્રાયે રોગને ભાગ થતો નથી. કદી થાય છે તો તે વ્યાધિ થડા વખતમાં શમી જાય છે; વધારે વખત ટકતા નથી. કુંવરજી
For Private And Personal Use Only
