Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[]]ry sim) {hmmm) mm 14) + £4.57 +10+G
કેમ ખાના, ગમ ખાના દમ ખાના
++) {{ones {m) an•y, m =vu {kum) 266m5] K]
આ ત્રણ વાકયા અહુ ગભીર અવાળા છે. તે વિષે કાંઇક વિચાર કરીએ, પ્રથમ કમ ખાના એટલે આછું ખાવું અર્થાત્ જેટલી ક્ષુધા હાય તે કરતાં આછું ખાવુ' જેથી પવનને માર્ગ ખુલ્લા રહે અને જરા પણ શારીરિક ઉપાધિ ઉત્પન્ન થાય નહીં. જેએ આ બાબતને વિચાર રાખતા નથી અને વધારા પડતું ખાય છે સ્વાદમાં લેવાઇ જાય છે તેએ જરૂર વહેલામેાડા પણુ રાગને ભેગ થઇ પડે છે. આ ખામત અનુભવિસદ્ધ છતાં રસેન્દ્રિયને વશ પડેલા મનુષ્ય તેના વિચાર કરતા નથી અને સ્વાદમાં લેવાઇ જાય છે.
શ્રીજી બાબત ગમ ખાના એટલે ગમ ખાવાની છે. તે તા અતીય ઉપયાગી છે. આ ગુણુ ખાસ કરીને વિષ્ણુકમાં જ હેાય છે. વિષ્ણુકની જેવી ગમ, રાન્ત મહારાજા કે બીજા ખાઇ શકતા નથી. આને લગતા એક પ્રસંગ યાદ આવે છે
એક વખત અકબર બાદશાહે બીરબલને પૂછ્યું કે વિષ્ણુકા શરીરે પુષ્ટ ને દુદાળાજુ દાળા દેખાય છે તે શું ખાવાથી થતા હશે ? આરબલે કહ્યુ` કે-બાદશાહ સલામત ! ર્ણિકા ગમ ખાય છે તેથી તે પુષ્ટ થાય છે. બાદશાહે કહ્યું કે તે તે આપણે પણ ખાઇએ. ખીરબલે કહ્યું કે–સાહેબ ! આપનાથી ન ાવાય. બાદશાહે કહ્યું કેકેમ ન ખવાય ? બીરબલ કહે કે-અવસરે મતાવીશ. બાદ થોડા દિવસ પછી એક વાણીઆને તૈયાર કરી, જૂના ચોપડાની ગાંસડા ખભે રખાવી કચેરીમાં લાવ્યા. વાણીઆએ કચેરીમાં ગાંસડા પછાડીને પાકાર કર્યાં કે—અરે બાદશાહ ! તમારા રાજ્યમાં આવેા જુલમ ચાલે છે. મને કાઇ દશ દશ વરસથી મારા લેણાને જવાખ આપતુ નથી. આ પ્રમાણે બહુ બેલવાથી બાદશાહે એકદમ ગુસ્સે થઇ સીપાઇને હુકમ કર્યાં કે-આ માણસને ખાંધીને લઈ જાઓ એટલે ખીરમલે ઊઠીને કહ્યું કે–સાહેબ ! ખસ કરી. આનુ નામ જ ગમ ખાવી તે છે. વિણકે આમ કહેનાર પર ગુસ્સે ન થાય પણ શાંતિથી કહે કે કાઢ ભાઇ કાઢ, તારા હિસાબ બતાવ, તારું શું લેણું છે ? કાણુ લઇ ગયા છે ? સહી કેાની છે ? ઇત્યાદિ કહી તેને ટાઢો પાડે ને પછી વ્યાજબી દેવું નીકળે તે અપાવે. આવી ગમ તા વિકી જ ખાઈ શકે. બાદશાહે પણ તે વાત કાલ કરી.
ગમ ખાવાના સ્પષ્ટા એ છે કે-મનુષ્ય સુખ દુઃખના નિમિત્તભૂત કોઇપણ કારણે અકસ્માત આવી પડે તે વખતે સહનશીલપગું રાખવું, શાંતિ જાળવવી જેથી કેટલીક ખખતે તે સ્વયંમૅવ શાંત થઈ જાય છે અને બીજી ખાખતા પણુ જોર કરી શકતી નથી. આ ગુણુ ઘણા કિંમતી છે તેથી સુજ્ઞજનાએ જરૂર તેનો સ્વીકાર કરવા જોઇએ.
ત્રીજી ખાખત દમ ખાના એટલે દમ ખાવાની છે. કોઇપણ બાબત કાને
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533708 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1944 Pustak 060 Ank 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1944 |
| Total Pages | 38 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 11 MB |