________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
લી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ ફાગુન ભય ઉપજાવવામાં કોધ સર્ષના પ્રતિબિંબરૂપ છે. તેના દર્શનથી જેમ નયનો સંચાર થાય છે તેમ કોધત્તર અને દર્શનથી ભય ઉપજે છે. મણિથી અલંકૃત એવા સપને પણ જેમ દૂરથી પરિડાર કરવામાં આવે છે તેમ કોપી મનુષ્યને જનતા થી પરિડરે છે. સર્ષના દંશથી જેમ વિષવેગ ચડે છે, મૂછો ઉપજે છે અને મરણ પણ નિપજે છે તેમ કોધ-ફણિધરના દંશથી અવિવેકરૂપ વિષ ચડે છે, મોહરૂપ મૂછ આવે છે અને આત્માનું ભયંકર ભાવમરણ થાય છે.
કોને ત્રીજી ઉપમા અગ્નિના બંધુની છાજે છે. અગ્નિની જેમ કોધથી દેહ બળે છે, લોહી ઉકળે છે; બળતણીઆ-ધી સ્વભાવવાળાનું શરીર પણ બળી જાય છે-શોષાઈ જાય છે, એમ સામાન્ય લેકવ્યવહારમાં પણ મનાય છે. અગ્નિ બીજાને બાળે કે ન બાળે, પણ પિતાના આશ્રયને તે બાળે જ છે તેમ ધાગ્નિ પણ બીજાને બાળે કે ન બાળે પણ કોઈ કરનારને પિતાને તે બાળે જ છે. તે માટે અન્યત્ર સુભાષિત કહ્યું છે કે –
" उत्पद्यमानः प्रथमं दहत्येव स्वमाश्रयं । क्रोधः कृशानुवत्पश्चादन्यं दहति वा न वा ॥"
શ્રી યોગશાસ, પ્ર. ૪, ૦ ૧૦ " पूर्वमात्मानमेवासौ क्रोधांधो दहति ध्रुवम् ।।
Tચાર્જ ઘા રો વિકવિરારા " શ્રી જ્ઞાનાણવા આગ કે જે ઘરથકી. તે પહેલું ઘર બાળે; જળને જેગ જે નવ મળે, તો પાસેનું પરજાળ. શ્રી ઉદયરત્ન
અથવા તે ધાગ્નિ યમ-પ્રશમ આદિથી પરિપૂર્ણ થયેલા ધર્મરૂપ દેહને બાળી નાખે છે.
ફોધ વિષવૃક્ષનો ચિરકાળ સોબતી છે વિષવૃક્ષના સંસર્ગમાં જે આવે છે તેના ચૈતન્યનો સર્વનાશ થાય છે તેમ કોપ વિષવૃક્ષના સમાગમથી ચૈતન્ય-આત્માના જ્ઞાનસ્વભાવી પણાનો લેપ થાય છે, આત્માનું ભાવમૃત્યુપારમાર્થિક મરણ થાય છે.
આમ જેને મદિરાની, સની, અગ્નિની અને વિષવૃક્ષની અધમ ઉપમાઓ ઘટે છે, એવા ધને આત્મહિતેષી સજજને જડમૂળથી ઉખેડી નાખવો યોગ્ય છે.
For Private And Personal Use Only
