________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
====== सुभाषितरत्नमंजूषा
===== = श्रूयतां धर्मसर्वस्वं, श्रुत्वा चैवावधार्यतां ।
परोपकारः पुण्याय, पापाय परपीडनम् ।। १ ॥ એક વિદ્વાન મહાપુરુષ કહે છે કે તમે ધર્મનું સર્વસ્વ અર્થાત ધર્મને સાર શું છે ? તે સાંભળો અને સાંભળીને ચિત્તમાં અવધારે-ધારણ કરો, તે સર્વસ્વ આ પ્રમાણે છે-“ પપકાર તે પુણ્ય માટે છે અને પરને પીડા કરવી તે પાપ માટે છેઅર્થાત્ પરોપકારથી પુણ્ય બંધાય છે અને પરને પીડા કરવાથી પાપ બંધાય છે.” પુણ્ય ને પાપ એ શુભ અને અશુભ ફળનાં આપનાર છે.
આ લોકમાં ધર્મને સાર સાંભળવાનું કહેલ છે તેની મતલબ એ છે કે સર્વ જીવો ધર્મ સાંભળવાની ઈચ્છાવાળા કે યોગ્યતાવાળા હોતા નથી. તેથી જેઓ તેવી ઈચ્છા ને ગ્યતાવાળા હોય તેમને ઉદેશીને જ ઉપદેશક કહે છે કે સાંભળવાની સાથે સાંભળેલી હકીક્તને અવધારજો-હૃદયમાં ધારણ કરજો. તેની મતલબ
નારી પતિવ્રતા થાય તેમાં કાંઈ વિશેષતા નથી. જ્યારે લડી જ નાખવું છે તે તે પછી આજનો દિવસ અને આજની ઘડી રળિયામણી છે, એના જેવો અવસર ફરી ફરીને આવશે કે નહિ તે કહી શકાય નહિ. અત્યારની અનુકૂળતા, વય, વીર્યશક્તિ અને નિશ્ચયબળ સર્વ સક્રિય અને સુલભ છે અને જીવનની ફતેહ ભોગ ભોગવવામાં, વછંદ જીવન જીવવામાં નથી, એના સરવાળા તે બાદબાકીમાં થાય છે. એના ગુણાકાર ભાગાકારથી થાય છે. સંયમ કે અંકુશ બાદબાકી કરાવે છે એમાં જીવન–સફળતાના સંપર્કો છે.
માટે હવે આ અવસર ચૂક નહિ, અનંતી વાર તકે ગુમાવી છે. અત્યારે અપૂર્ણતા ઓળખાણી છે તે સર્વ બાબતેને સુયોગ્ય લાભ લઈ લડી નાખે. ઘસારો લાગશે, પણ તે વગર ચળકાટ નથી અને કાળનો ભસે નથી. તક ચૂકે તે ગાંડા ગણાય. સંયમમાં નુકસાન નથી અને ટાપણા જેવી વિકળતા નથી. ધન્ય અવસરનો લાભ લે અને અત્યારે જ લડી નાખે. કુશળ માણસ આવતે દિવસ અને મળતી તકને બરાબર ઓળખે છે અને સંયમના દમનમાં વિકાસને પીછાને છે.
"You cannot run away from a reakness; you must sometime fight it out or perish; and if that be so, wir uot now and where you stand ?”
STEVENS0S ( 23-9-1937 )
For Private And Personal Use Only
