________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વ્યવહાર–કૌશલ્ય લેખક માક્તિક Bosn(૯)>Z
'
ઘણા માણસો સુખની શોધમાં આખી દુનિયાને ફરી વળે છે, જ્યારે સુખ તે દરેકને સુલભ્ય છે. સંતુષ્ટ મન સની ઉપર મુખ નાખે છે. મુખ વસ્તુ( પ્રાપ્તિ )માં નથી, વિચારમાં છે,
સુખની ચાવી બહુ વિચિત્ર પ્રકારની છે. સુખ મેળવવાનાં વલખામાં માણસ લાંખી લાંબી મુસાફરી કરે છે, મોટી મેાટી સફર કરે છે, રાત-દિવસ કે ટાઢ—તડકો ન ગણતાં મેાટી મજલા કરે છે અને અહીંતહીં તે સત્ર સુખ મેળવવાના ફાંકાં મારે છે. એને પૈસાની પ્રાપ્તિમાં, મનેરથેની તૃપ્તિમાં, પદવીની પ્રાપ્તિમાં કે સ્થાનના સંસર્ગીમાં દૂરથી સુખ દેખાય છે, પણ એ સુખની નજીક–સાધ્યની સન્મુખ પહોંચે તે પહેલાં તે તેનુ` સાધ્ય વધારે મોટુ અને વધારે દૂર જ થતું જાય છે અને આજે લાખે તૃપ્તિ હેાય તે પાંચે પંદરે દશ લાખે પણ એ ધરાતા નથી. મનેારથ ભટની ખાડ કો પૂરાતી નથી, પૂરાણી નથી. આજનું સાધ્ય તે આવતી કાલનું આરબિન્દુ અને છે. ગમે તેટલી સ્ત્રી પરણે તે પણ એને સ ંતાપ થતા નથી અને ચાહે તેટલા બગલા કે વાડી વજીફા મળે પણ એને નિરાંત થતી નથી. પછી એને એક જાતના કિષ્ટ નિવૃંદ થાય છે અને સમજાવા લાગે છે કે આ દુનિયામાં સુખ જેવી ચીજ છે જ નિહ. એને કાઈ રીતે અંતરની શાંતિ થતી નથી અને એ જેમ જેમ બાહ્ય પ્રાપ્તિમાં વધતા જાય છે તેમ તેમ એને અંદરના વલાપાત પણ વધતા જાય છે. ખરી વાત એ છે કે મુખ પૌદ્ગલિક વસ્તુ કે ખાદ્ય માન-સન્માનની પ્રાપ્તિમાં નથી. મેટા રાજમહેલોમાં વસનારને સુખે ઊંધ આવતી નથી. સુખ તેા અંતરને વિષય છે, વિચારતા વિષય છે, આંતર માનસના વિષય છે. પ્રાપ્તિના આનંદ કરતાં ત્યાગતા આનંદ વધારે જરા-હજાર ગણા છે, અને મનમાં લહેર હાય તા સાધારણ દડા જે મેાજ આપે છે તે સેાનાને દડા આપી શકતા નથી. લેતાં આવડે તે આ મુખ પ્રત્યેક પ્રાણીને સહેલાથી મળી શકે તેમ છે. તેમાં શરત એક જ છે કે પેાતાની વર્તમાન સ્થિતિમાં સંતોષ માનવા, સાદું જીવન જીવવાના કેડ સેવવા અને વિચારધારા ઉચ્ચ રાખવી. કાવ્યાધિપતિ રોડ, સાદાગર કે રાજામહારાજા કરતાં વ્યવસ્થિત નાની એરડીમાં સંતુષ્ટ પત્ની સાથે રહેનાર ઘણી વાર વધારે સુખી હોય છે અને તેનુ કારણ એજ છે કે એને જે મળે તેમાં એતે આનદ છે અને એ નવાણુના ધક્કા પર ચઢેલ નથી.
કે
મુખતા આધાર મનના વલણ પર છે. સ'તેાષ સમાન સુખ નથી અને લાભને ઈંધ નથી. અંદર શાંતિ ન હોય તે દેડાદેડી આખી જિંદગી સુધી કરવામાં આવે તેમાં કાંઈ વળે તેમ નથી. જેમ તૃષ્ણા વધારે તેમ માનસિક દરિદ્રતા વધારે એ સમજાય તેવી રીત છે. સંતુષ્ટ મન રાખવું એ મેટા યાગ છે અને દક્ષતાથી પ્રાપ્ત થઇ રાકે તેવા સીધા સરળ એતો માર્ગ છે. કુશળ માણસ એની દ્વારા સુખ મેળવે છે,
..
Some fellow travels the world in search of happiness when it is ithin the reach of everyone. A contented mind confers happiness upon * Happiness does not consist in things, ht in thonghts.
''
IRS, L, L3ING. ( 1U-3-36,
For Private And Personal Use Only