Jain Dharm Prakash 1937 Pustak 053 Ank 04

SR No.: 533622
Original Sutra Author: N/A
Author: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1937
Total Pages: 46
Language: Gujarati, Hindi
Classification: Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India
File Size: 20 MB

Page 23

cફ ૪ થો }
વ્યવહાર કૌશલ્ય.
૧૨૭
આપણી ઇચ્છામાં આવે તે કરવાને આપણે આ દુનિયામાં આવ્યા નથી. પણ
જે કરવાની આપણી ફરજ હોય તે કરવા માટે આવ્યા છીએ.”
અંકુશ ન હોય તે ખાવામાં, પીવામાં, ઈદ્રિયોના વિષયોના ઉપભાગમાં અને શક્તિ વડફી નાખવાનાં કામમાં આ પ્રાણી છે ન ઉતરે. મુખ્યતાએ અંકુશ બે પ્રકારના હોય છે. એક પોતે જે વર્તુળમાં ફરતા હોય છે તેમાં પણ તે માનભંગ થઈ જાય તેની બાકાંક્ષાજન્ય અને બીજું વિચારશીલ વિવેકી હોય તે પ્રત્યેક કર્મનું ફળ ભોગવવું પડે છે વહેલું યા મોડું-એ ન્યાયની માનસિક ખાતરીજન્ય. આવા બજારના અને અંતરના અંકુશ વગરનો જે આદમી હોય છે તેને તે “જેણે મુકી લાજ, તેને નાનું સરખું રાજ” વાળી વાત થાય છે. એને કોઈ વાતની મર્યાદા રહેતી નથી, કોઈ વિષય એને અગમ્ય નથી, કોઈ લાલચ પર અંકુશ મુકવાની એનામાં તાકાત હોતી નથી કે એને તેની જરૂરીઆત લાગતી નથી. આવા
ભાન ભૂલેલાં, તાત્કાલિક ઈચ્છાને તૃપ્ત કરવામાં આનંદ માનનાર, ખાધું પીધું કે ભગવ્યું એ જ પિતાનું છે એવા જીવનવ્યવહારવાળા ક્ષણિક મેહમાં જીવન પૂરું કરી નાખી આખરે કરેલ જુગારીની જેમ રડતી આંખે ચાલ્યા જાય છે અને તેમના જીવન પટ પર પડદો પડી જાય છે.
જાહેર જીવન લઈએ કે ખાનગી વ્યવહાર લઈએ, આપણા પ્રત્યેક જીવનપ્રસંગની પછવાડે કાંઈ પણ ઉદ્દેશ હોવો જોઇએ, કે વિશિષ્ટ આદર્શ હોવો જોઈએ, કોઈ અપૂર્વ ભાવનાની સિદ્ધિ હોવી જોઈએ. એવા પ્રકારનું જીવન એ ખરું જીવન છે; બાકી તે નામો કરે છે, અર્થવગર આટે છે અથવા ઘાણીના બળદ જે અપ્રગનિદર્શક ગોળ ચકજેવા છે. આપણા મનમાં આવે તે કરવાને આ જીવનનો ઉદ્દેશ નથી, પણ આપણે જે હન વ્યભૂમિમાં મુકાયા હોઈએ, તેને અંગે આપણને જે કર્તવ્ય પ્રાપ્ત થતું હોય તે ખૂબ આનંદથી કરવા આપણે આવ્યા છીએ. આપણે માબાપ તરફ, આશ્રિતો તરફ, શિક્ષાગુરુ, તક, સંતતિ તરફ આપણી ફરજ છે, આપણે સમાજ આપણી આવડત જોઈ આપણી તરફથી અમુક કાર્યની આશા રાખે છે, આપણા રાષ્ટ્ર આપણી નાની મોટી સેવા માગે છે. આવી અનેક કર્તવ્યની વેદી ઉપર આપણે યથાશક્તિ સંગાનુસાર આપણો ફાળો આપ ઘટે. વાનું હોય તે ખૂબ હોંશથી કરવું, આનંદથી કરવું, પ્રેમથી કરવું અને કર્તવ્ય સમજીને કરવું. કરીને કે વગર અંતે જવાનું તો છે જ, તો પછી આપણે સમજુ હોઈએ કે વ્યવહારકુશળ : એ તો સાધ્ય સમુખ રાખી, કર્તવ્યની નજરે ધપાવીએ તેમાં જ આપણને આનંદ હોઈ શકે. નજીભાઇને રાજી રાખવા જઈએ, તો મનોરથ ભટ્ટને ખાડે તે કદી પૂરાણે નથી અને
એ પૂર્યો નથી. આપણું કર્તવ્ય તો આપણી ફરજની બજવણી છે. એ એક જ લક્ય હોય અને ગમે તેટલા ભોગે તેની પાલન થાય એટલે આપણે ત્યાં તો પુત્રજન્મ જેટલો આનંદ દે છે. ઇરછાના દાસ થઈએ તે આપણું વહાણ ગમે તે ખરાબે અથડાઈ ભાંગીને ભૂકો થઈ * અને કર્તવ્યની વેદી પર મરી જઈએ તો પણ “જય જય નંદા, જય જય ભદ્દા થાય.
પાલન એ વિશુદ્ધ જીવનની સાચી કસોટી છે અને કુશળ જીવનનું સ્પષ્ટ પ્રદર્શન છે.
We are not in this world to co what we wish, but to be willing .) ihat which is our duty to do.''
GOUNOD. (1-8–36. )