________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
८४
શ્રી જૈન માં પ્રકારા
[ રે
“ જૈન શ્વેતામ્બર કોન્ફરન્સ થી સિદ્ધ થયેલી. જૈનગ્ર ચાવલીમ નીચે મુજબની નોંધ કરાયેલી છેઃ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
“આવશ્યક, દશવકાલિક, ઉત્તરાધ્યયન, પિાનયુક્તિ જો કે એથ નિયુક્તિમાં ગણાય છે પણ અહીં એવનિયુક્તિ, નદિ, તથા અનુયાગદ્વાર, સાથે લઇ ગણત્રીની સહેલાઇ માટે સાત ગણાવ્યા છે.
27
આ પ્રમાણે જ્યારે ક્રમના સબ ંધમાં એક મત જણાતા નથી તા પછી એને કારણમીમાંસામાં ઊંડા ઉતરી કયા ક્રમ ન્યાયસ ંગત છે તેના નિર્ણય કરવા ઘટે એમ કરવા માટે ઉત્તરાધ્યયન આદિ ત્રણે ગ્રંથોના વાસ્તવિક સ્વરૂપની અને ગ્રંથાના રચના–સમયની સૂમેક્ષિકા આવશ્યક છે, પરંતુ એ વિષય એક સ્વતંત્ર અને સાંગાપાંગ ઊહાપાહુની અપેક્ષા રાખે છે એટલે એને માટે અત્ર સ્થા નથી. એથી અહીં ફક્ત એ દિશામાં ગમન કરનારને માર્ગદર્શક થઇ પડે તેવું સામાન્ય રૂપરેખા આળેખવામાં આવે છે.
ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રના કર્તા કોણ ? એ પ્રશ્ન વિવાદગ્રસ્ત છે, કેમકે કેટલાક પ્ર મહાવીરસ્વામીને એના કતા તરીકે આળખાવે છે. તા કેટલાક ભદ્રાહ્ સ્વામીને, અને કેટલાક કપિલાદિ ઋષિએને એના કર્તા તરીકે ઓળખાવે આવશ્યકના કત્વ વિષે પણ મતભેદ છે. સદ્ભાગ્યે દશવૈકાલિકસૂત્ર માં તેમ નથી, કેમકે એના કર્તા શ્રી શર્યાં ભસૂરિ નિર્ણીત છે. એના અંતમાં ચૂલિકાએ જોવાય છે તે પાછળથી ઉમેરાયેલી અને અન્યકતા કહાવા વિષે બે મ નથી. અત્રે એ પણ ધ્યાનમાં રાખવું ઘટે કે આવશ્યસૂત્રથી અમુક જ સૂઈ સમજવામાં આવે તા તેના કતૃત્વના પ્રશ્નની જટિલતા અમુક અંશે આછી થ ખરી, પરં’તુ સર્વથા દૂર થાય કે કેમ એ વિચારણીય છે.
આ પ્રમાણે જ્યાં સુધી ખાસ કરીને ઉત્તરાધ્યયનના કર્તા નક્કી ન ત્યાં સુધી બાકીના મૂળસુત્રરૂપ ગ્રંથોના રચના-સમયની પૂર્વાપરતા નક્કી ન થઇ અને એ નક્કો ન થાય ત્યાં સુધી ત્રણ મૂળગ્રંથાના કયા ક્રમ ન્યાયસંગત છે નક્કી ન થાય એ દેખીતી વાત છે એટલે ભવિષ્યમાં આ દિશામાં પ્રકાશ પાડવા અભિલાષા ધરાવતા અને એ દરમ્યાન પણ કઇ વિદ્યાવ્યાસ ગી વિદ્વાન આ વિક પ્રશ્નને સતાષકારક તાડ લાવવા ભાગ્યશાળી બને તે તેમને અત્યારથી મુખા બાદી આપતા હાલ તુરંત હું અત્ર વિરમું છું.
હીરાલાલ સિકદાસ કાપડીયા
For Private And Personal Use Only
