________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી હિતશિક્ષાના રાસનું રહસ્ય.
૨૧૩
ચારિત્ર લઈને સર્વ કલેશથી છુટા થઈ ગયા.
કર્તા કહે છે કે-“ ઉત્તમ પુરૂષ તો એ રીતે જેમ સાપ કાંચળી તજી દે તેમ અવસરે સર્વ તજી દેયજ છે, મૂખે જનજ તેમાં ને તેમાં– ભોગવિલાસમાં વળગી રહે છે અને પછી જેમ માખી પગ ઘસે છે તેમ અંતે હાથ ઘસે છે. આ પ્રાણીનું આયુષ્ય અંજળીમાં રાખેલા પાણી જેવું નિરંતર ફકતું-ઓછું થતું જાય છે. લક્ષમી હાથીના કાન જેવી ચપળ છે, એક
સ્થાને રહેતી નથી, અને વન તો નદીનું પૂર વહેતું જાય તેમ શીધ્ર ચાલ્યું જાય છે, તેથી સુ જનોએ સાન રાખીને ચેતવું જોઈએ. જે પ્રાણી સમયે ચેતતા નથી અને પાક સાધતા નથી તે પોતાના બંને ભવનો–આ ભવને ને આગામી ભવને વિનાશ કરે છે. અને તેનું આયુષ્ય ફોગટ વહી જાય છે. ” આ પ્રમાણે સમજીને પ્રસેનજિત રાજાએ રાજવ, રમણી અને : બધા સુખભેગ છાંડ્યા અને રાજ્ય શ્રેણિક કુમારને આપી પિતે સંયમના યોગને સા. આવા શાસ્ત્રના ભેદને--પિતાના કર્તા બને તેજ: જાણી શકે છે. કે જે પંડિતાના ચરણ એવે છે. ઋષભદાસ કહે છે કે- આ શીખામણ હિતશિક્ષા સાંભળતાં પણ સુખ ઉપજાવે તેવી છે?
- હવે કર્તા કહે છે કે- જે પિતા પુત્રનું ઉચિત ઉપર કહ્યા પ્રમાણે સાચવે છે તે સુખી થાય છે. તદુપરાંત બહેનનું, ભેજાઇનું, પિતાની સ્ત્રીનું ઈત્યાદિના ઉચિત પણ સાચવવા ગ્ય છે. પોતાના ઘરનો ભાર પણ પુત્રવધુઓની પરીક્ષા કરીને જે એગ્ય હોય તેને સોંપવા ગ્ય છે. ધના શેઠે જેમ પુત્રવધુ આશ્રી પરીક્ષા કરી અને પછી ઘરનું કામ યોગ્યતા પ્રમાણે સોંપી દીધું તેમ બીજાઓએ પણ કરવા યેચ છે.
ધનાશેઠને ચાર પુત્રવધુઓ હતી. તેમાંથી કોને ઘરનો ભાર પવા ગ્ય છે તેને નિયત કરવા માટે એક દિવસ તેણે પોતાના કુટુંબને જમવા નોત. એની સારી રીતે ભકિત કર્યા પછી તેમની સમક્ષ પોતાની ચારે વહુઓને બોલાવીને ધનાછેડે પાંચ પાંચ શાળના દાણા આપ્યા અને કહ્યું કે- આ કણ જાળવી રાખો અને હું મારું ત્યારે મને પાછા આપ.” ચારે વહુ પાંચ પાંચ કાં લઈ પિતાને સ્થાને જવા ચાલી. માર્ગમાં મોટી વહુએ વિચાર કર્યો કે-ઘરડા થાય ત્યારે એકલ ય એમ કહે છે તે છે હું નથી. કહ્યું છે કે
દાંત બનીશ પારસી ગયા, નયણે દીધા દાય; કાને માંડ્યા રૂસણાં, મા જબ જોબન રાય. ડુંગર પર હું ભમી. વન વન જાઉં માય;
For Private And Personal Use Only
