________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી હિતશિફાના રસનું રહસ્ય.
૨૧૧
श्री हितशिक्षाना रास, रहस्य.
(અનુસંધાન–પૃષ્ઠ ૧૦૫ થી) ઉત્તમ મનુષ્ય પોતાની પુખ્ત વય થાય એટલે યોગ્ય ઉમરમાં આવેલા પુત્રને માથે ઘરનો ભાર મૂકી દઈને પોતે છુટા થાય. તેમાં પિતાને વધારે પુત્ર હેય તો જેમ પ્રસેનજિત રાજાએ પોતાના સે પુત્રોમાંથી પરીક્ષા કરીને શ્રેણિક રાજાને રાજ્ય આપ્યું એમ યોગ્ય પુત્રને માથે ઘરને ભાર મૂકે.
પ્રસેનજિત રાજાએ એ પુત્રોમાં બુદ્ધિશાળી વિશેષ કોણ છે? તેની પરીક્ષા કરવા માટે એક મોટા ઓરડામાં બધાને પૂર્યા. અંદર મીઠાઈ ભરીને કેડિઓ મૂકયા અને પાણી ભરી ઉપરથી બંધ કરીને માટીના ઘડાઓ મૂકયા.
તે સાથે કહ્યું કે આ કંડીઆના ઢાંકણા ઉઘાડીને મીઠાઈ ખાશે નહીં અને ભુખ્યા રહેશો નહીં, તેમજ આ ઘડા ઉપરથી ઉઘાડશે નહીં અને તરસ્યા રહેશો નહીં” આ પ્રમાણે આજ્ઞા કરી. રાજપુર ડીવાર તે આનંદથી ફર્યાહર્યા, વાત કરી, એવામાં સુધા લાગી. કર્તા કહે છે કે –
નિત્ય નરણું ને જે ભુખ્યું, ઠામ ન મૂકે છે; મિડું વહેલું માગશે, પાપી વળગ્યું પટ. ૧ રૂધિર માંસ બળ બુદ્ધિ ગઈ. કાયા તેહજ જ્ઞાન;
એક સુધા આગે આવતાં, ગઈ લજજો ગયું માન. ૨ “ આ પેટ રોજ સવારે નરણું થાય છે ને ભવોભવમાં ભુખ્યું ઠંયાજ કરે છે. આપા ઠેકાણે ઠેઠ સુધી છેડતું નથી. આ પાપી પેટ જે આપણને વળગેલું છે તે મોડું વહેલું પણ માગવાનું જ છે. (માવ્યા વિના રહે તેમ નથી.) ૧”
“પ્રાણીને ત્યારે સુધા લાગે છે ત્યારે રૂધિર, માંસ સુકાય છે, બળ ને બુદ્ધિ નાશ પામે છે. એક શરીર સંબંધી જ–તેને ખોરાક આપવા સંબંધી જ્ઞાન રહે છે. છેવટે લાજ ને માન બધું જાય છે- છેડવું પડે છે, અને માગીને કે બીજી રીતે પણ ખેરાક મેળવવો પડે છે. ”
રાજપુને ભુખ્યા તે બહુ થયા પણ પિતાશ્રીની આજ્ઞા પ્રમાણે જ્યારે કંડી છાડવા નહીં ત્યારે ખાવું શી રીતે ? બહુ મુંઝાણા, એટલે શ્રેણિકકુમાર બુદ્ધિશાળી છેઆથી તેમાં બુદ્ધિ આપી કે મુંબા છે શા માટે? આ કરંડીઆની નીચે લુગડાં પાથરી ને પછી તેને ખુબ ખંખેર, ઢળે, એટલે અંદરની મીઠાઇનો ભૂકો થઈ જઈને નીચે ખરવા માંડશે, તે ખાઓ ને સુધા શાંત કરે.”રાજપુએ તે પ્રમાણે કર્યું એટલે મીઠાઈન' ભુકાના ઢગલા થયા, એ
For Private And Personal Use Only
