________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
૪ ચોથી એકત્વ ભાવના. પુયે અકેલે જીવ સ્વર્ગ જાયે, પાપ અકેલો જીવ નર્ક થયે; એ જીવ જા આવ કરે અકેલે, એ જાણીને તે મમતા મહેલો. ૧૬ એ એકલે જીવ કુટુંબ વેગે, સુખી દુખી તે તસ વિગે;
સ્ત્રી હાથ દેખી વિલ અકેલે, નમિ પ્રબુચ્ચો તિણથી વહેલ, ૧૭
જીવ જેવી સારી નરસી (ભલી ભુંડી) કરણ કરે છે તેનું તેવું સારું નરસું ફળ પણ પોતાને ભેગવવું પડે છે. જે તે શુભ ધમકરણ કરે છે તે તે પુન્યફળને ભેગવવા સ્વર્ગનાં સુખ પામે છે અને જે તે દુકૃત્ય કરે છે તે તે પાપ-ફળને ભોગવવા નરકાદિકનાં દુઃખ પામે છે. જેવી શુભાશુભ કરણ કરે છે તેવું સુખ દુઃખ તેનેજ જોગવવાનો પ્રસંગ આવે છે. એ વાત સહેજે સમજાય એવી છે. અહીં પણ જે સારાં સારાં પરોપકારનાં કામ કરે છે તેની તથા જેના વિચાર, વાણું અને આચાર પવિત્ર હોય છે તેની લેકમાં પુષ્કળ પ્રશંસા થાય છે અને જેનાં આચરણ અવળાં હોય છે તેની પુષ્કળ નિંદા થાય છે. આને જ પ્રગટ રેકડું ફળ માનવામાં આવતું હોય તો તે ભવિષ્યમાં થનાર મુખ્ય મોટા ફળની અપેક્ષાએ કેવળ ગૌણ વા અ૫ સમજવાનું છે. જેવા ફળની તમારે ચાહના હોય તેવું શુભ કે અશુભ આચરણ કરતાં તમારે એકલાએજ સંભાળ રાખવાની છે, કેમકે તેનું તેવું ફળ તમારે જ ભેગવવું પડે એમ છે, ખોટી મમતા રાખવાથી કશું વળે એમ નથી. કેઈની સીફારસ એમાં કામ આવે એમ નથી. ધન કુટુંબાદિકના સંગે કે વિયોગે મમતાથી જ જીવ પિતાને સુખી કે દુઃખી માની (કપી) લે છે, પરંતુ જે આત્મજ્ઞાન કે તત્વજ્ઞાનના ચેગે ખરા વૈરાગ્યથી તે ખેટી મમતા-મારાપણું મૂકી છે તે પછી તેને તેવા સંયોગ વિયોગમાં તેવા સુખ દુઃખની કલ્પના થતી નથી. મિ રાજાને સખ્ત માંદગી થઈ ત્યારે કંઈ ખખડાટ તેનાથી સહન થઈ શક્તા નહે, તે જાણું રાણેએએ વધારાના કંકણાદિક કાઢી નાંખ્યા અને ફક્ત એકેક વલયજ રાખ્યું, જેથી અવાજ થતું બંધ પડ્યો. તેનું કારણ વિચારતાં એકાકીપણામાં જ હિત સમજી તરત સર્વ પ્રસંગ તજી દઈને તે સુખી થયા.
૫ પાંચમી અન્યત્વ ભાવના જે આપણે દેડજ એ ન હોઈ, તે અન્ય કે આપણું મિત્ર કોઈ, જે સર્વ તે અન્ય ઈહું ભણજે, કેહે તિહાં હર્ષ વિષાદ કીજે, ૧૮ દેડાદિ જે જીવથકી અનેરા, થ્થાં દુઃખ કીજે તસ નાશ કેરાં, તે જાણીને વાઘણીને ધી, સુકેશળે સ્વાંગ ન સારકાધી. ૧૯
For Private And Personal Use Only
