________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આધુનીક જૈનેાનુ કાવિહીન ધાર્મિક જીવન
પ
સરખા એક મહાન પ્રસંગને સૈામ્ય, શાન્ત, ગભીર સ્વરૂપે સમજી, સ્નેહ અને ઉલ્લાસ તથા આનંદ પ્રદર્શિત કરવા માટે કોઇને વાંધા નથી, પરં'તુ આ તે વિપરીતતાની પરિસીમા છે. દેશી ભાઇએને પ્રભુ સત્બુદ્ધિ આપે અને દેશની ખરી જરૂર યાતાનુ તેમજ આપણી ખામીઓનું તેમને ભાન કરાવે એવી તેના પ્રત્યે માગણી છે.” આ કથના આપણા સામાજિક ઉત્સવાને લાગુ પડે છે તે કરતાં ઘણા ધારે ધાર્મિક ઉત્સવેાને લાગુ પડે તેવાં છે, ધાર્મિક ઉત્સવામાં શાન્તિ પરમ આવશ્યક અંગ છે, તેના તા તદૃન લેાપ થતા જોવામાં આવે છે. ઉત્સવ નિમત્તે કરવામાં આવતાં સુશાલનમાં કળા કે પ્રમાણને બદલે ઝબકારા મારતી વસ્તુઓના ખડક્લા જોવામાં આવે છે. સુન્દર વસ્તુઓની ગાઠવણુ વિવેક પુર:સર કરવામાં ન આવે તે સા નાશ પામે. વિષ્ણુગ્ વૃત્તિવાળા જૈનાને સુન્દર રચનાનું જ્ઞાન હેતુ નથી. ઉત્સવેામાં કે વરઘેાડામાં સાનુ રૂપું હીરા માણેક ઢગલાખ'ધ દેખાય, એટલે અર્થ વ્યામાહુથી મૂઢ અનેલી વિઝુ વૃત્તિ તૃપ્ત થાય. આ સર્વ અતિશયતા આમૂલ ત્યાગ કરવામાં આવે નહિ ત્યાંસુધી ઉત્સવામાં ખરી ધાર્મિકતા પ્રગટશે નહિ અને કળાનાં તત્ત્વાનુ ખુન થતું અટકશે નહિ. જ્યાં સામ્ય વધારી દેવતાઓની આકૃતિએ ગેાઠવવાની હોય ત્યાં મુસલમાની પાષાકમાં શાભતી, પાંખા ફડાવતી પિરની આકૃતિએ જો વામાં આવે છે; નાચનારી મડળીએના શકરાં કેવાં કુરૂપ હોય છે ! પાશ્ચાત્ય પહ તિના વિચિત્ર પેશાક પહેરેલાં હાય, શરીરે ખેડાળ હેાય, આંખમાં ચીપડા હૈાય અને અંગ્રેજી ઢમનાં ગાયના પ્રભુની સમક્ષ નાટકી આલાપે વધુ ગાતાં હાય આ આધુ હાસ્યાસ્પદ નથી ! વરઘોડામાં પણ વિલાયતી વાજા ના દ્વિવિજય વર્તે છે. કાંતા વાજાઆના તદ્દન અહિષ્કાર કરવા જોઇએ; હુિતા વાજાવાળાઓને ઘાટવાળાં, અને કાન ફાડી નાંખે તેવાં નહિ પણ આનંદ ઉપજાવે તેવાં ગાયને અથવા ગતા વગાડવાના આદેશ થવા જોઇએ. ઘણે ઠેકાણે સાંબેલાના રીવાજ હોય છે. આવાં વરઘોડામાં બાળસુમેાને હીરા માણેક તથા જરીથી ભરેલાં અંગ્રેજી પોશાકથી આકુળ વ્યાકુળ કરી દેવામાં આવે છે. આપણે પશ્ચિમ આગળથી શિખવાતુ છે તે નથી શિખતા અને નહિ શિખવા જેવુ' ગ્રતુણુ કરીએ છીએ. તેમના ખીન ઉપયોગી પાશાક, શાશન પુ દ્ધતિએ, અને તેના શણગાર આપણામાં મૂળ ધાલતાં જાય છે. તેમની શાન્તિ, તથા નિયમત પરતાના અંશ પણ આપણા જીવનમાં ઉતરતા નથી. આ વિષયમાં ઘણા સુધારા થવાની આવશ્યકતા છે.
આવા ઘોંઘાટ અને આવીજ ધમાલ જૈનેાના જમણુવારમાં ઘણે સ્થળે જોવામાં આવે છે. એકલી ભાઇઓની જમણવારને સ્વામિવાત્સલ્યના નામે એળખવામાં આવે છે, આવા પ્રસંગોએ વાત્સલ્ય વિસ્તરવાને બદલે મનુષ્યની પાત્રવૃત્તિના આબેહુબ દેખાવ પ્રગટ થાય છે. સ્વચ્છતાની ભૂમિકા ઉપર જ સાન્દર્યં રચી શકાય.
For Private And Personal Use Only