________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મુશ્કેલીઓ અને ગૂંચવણે. मुश्केलीओ अने गूंचत्रणो.*
“જે માણસ, માણસ થવાની ઈચ્છા રાખે તેણે પોતાના આત્માનું રાજતંત્ર ચલાવવું જોઈએ. ત્યાં તેણે ભય અને આશાનાં અંધેરને સમાવી દેવાં જોઈએ. તેણે સત્તવાન થવું જોઈએ અને પોતાના મનોરાજ્યમાં શાતિથી પિતાનું તાજ સ્થાપવું જોઈએ-મન ઉપર આધિપત્ય મેળવવું જોઈએ.”
શું તમે તમારા કાર્ય માં ભૂલ કરી છે? શું તમે ઈષ્ટાર્થની પ્રાપ્તિમાં હાર ખાધી છે? ફિકર નહિ, ફરી વખત પ્રયત્ન કરો! નિરાશા-હતાશ કદી ન થા!”
મુશ્કેલી અને ગૂંચવણમાંથી ગમે તેટલું સુખ મેળવી શકાય છે એમ માનવું ઘણાને નવાઈ જેવું લાગશે, પરંતુ સત્ય હકીકતમાં કાંઈ અને કાંઈ અજાયબી હોય છે. મૂર્ખના શાપ ડાહાને આશીવાદ રૂપ પરિણમે છે તેથી આપણને અજાયબી જ લાગે, પણ ઊંડું નિરીક્ષણ કરશે તે તેમાં પણ સંભવિતતા લાગશે. અજ્ઞાન અને નિર્બળતામાંથી મુશ્કેલી જમ પામે છે; જ્ઞાન અને બળ મેળવવા માટે તે આપણને પિકારીને કહે છે.
ખરું જીવન જીવનારનું જ્ઞાન વધે છે તેમ તેમ તેની મુશ્કેલીઓ અથવા ગંચવણે અદશ્ય થવા માંડે છે. પછી તેને મુશ્કેલીઓ અને ગૂંચવણે ઝાકળના બિંદુઓ જેવી–હેલાઈથી દૂર કરી શકાય તેવી લાગે છે.
જે સ્થિતિમાંથી તમારી મુશ્કેલી જન્મ પામી છે તે સ્થિતિમાં તમારી મુશ્કેલી સમાઈ નથી, પરંતુ જે માનસિક ભાવનાથી તમે એ સ્થિતિને પસંદ કરો છે અને વેઠે છે એ માનસિક ભાવનામાં તમારી મુશ્કેલી સમાઈ છે. બાળકને જે મુશ્કેલ લાગે છે તે મોટા માણસને સહેલું કેમ લાગે છે? બુદ્ધિશાળી પુરૂને જે સહેલું લાગે છે તે અજ્ઞાનીઓને મુશ્કેલ કેમ લાગે છે? તે વિચારે.
બાળકના અવિકસિત મગજને એક સહેલો પાઠ શિખવામાં કેટલી મુશ્કેલી લાગે છે? કેટલાએ કલાકે, દિવસો અથવા મહિનાએ એ શિખવા પાછળ વિતી જાય છે? મુશ્કેલીની કસોટી ભૂમિને નિરાશાયુક્ત વિચાર કરવામાં તેને કેટલાએ વખત રેવું પડે છે? શું એ મુશ્કેલી બાળકના અજ્ઞાનમાં નથી? તે પછી તે બાળકના સુખ અથવા ભલાને માટે અથવા તેની બુદ્ધિના વિકાસને માટે એ મૂવી દૂર કરવી જોઈએ કે નહિ? છતાં આપણે ઉપાલંભેથી ઘણી વખત તેની મુશ્કેલીમાં વધારે નથી કરતા?
* મિ. જેઈમ્સ એલનના વિચાર સુષ્ટિ “નંદનવનને આંગણે એ પુરતક ઉપર કેટલાક ફેરફાર સાથે
For Private And Personal Use Only
