Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૨૮
ધી જેનધર્મ પ્રકાશ.
દાદરહુ યુવકની શંકા એવી હતી કે-“જુના વિચાર તેમજ નવા વિચારના સવેને એ વાત તે કબુલ કરવી જ પડે છે કે ભારતવર્ષ હાલ એક પ્રકારની સંક્રાનિત ( Transition) ની દશામાં થઈને પસાર થાય છે. આ કબુલતમાંથી એ વાત્તો પણ સ્વાભાવિક રીત્યે નિકળી આવે છે કે ફેરફાર તે અવશ્ય થવાનેજ, તે પછી જુના વિચારના લોકે નવા ફેરફાર કરવાની હિમાયત કરનાર પક્ષની-વ્યકિતઓની વિરૂદ્ધ શું કરવા પડે છે. આવા સંકાન્તિના સમયમાં ધર્મને વળગી રહેવાથી દેશને શો લાભ?” આ શંકાનું સમાધાન આપતાં જગદ્દગુરૂશ્રીએ નીચે પ્રમાણે વિ ચારો જણાવ્યા હતા. અચલ અવલંબનની પ્રાપ્તિમાં પુરૂષાર્થની યોજના.
નવા વિચારના માણસે તે તેમના પિતાના હેતુઓને માટે એ સમજતા અને કહેતા હશે કે ભારતવર્ષ હાલ સંક્રાતિના સમયમાં અથવા સંક્રાતિની દશામાં છે પરંતુ જુની પ્રજા તે આખા જગતનેજ ગતિમાં નિરન્તર વહેનારૂં માને છે. જા, સંસાર વગેરે શબ્દોમાં જ ગતિ અથવા સરણ વિગેરે પ્રવાહને ભાવ ખુલેખુલ્લો જણાય છે, અને ભારતવર્ષ તે પશુ કાંઈ જગતની બહાર નથી, પણ જગતમાં જ છે. જગત્ એ અમે વેદાન્તીઓના મત પ્રમાણે નિત્ય વિકારશીલ માયાનું કાર્ય છે, તેથી જગતમાં પણ એ વિકારશીલતા સ્વાભાવિક રીતે અનુગત છે. આ વાત બરોબર ધ્યાનમાં રાખીને જ આપણે તત્ત્વજ્ઞ પૂર્વજોએ “સંસાર પ્રવાહ-જગપ્રવાહ” કહીને સમગ્ર જગતને સતત્ ચલાયમાન કહ્યું છે, તેમજ વિકારી કહ્યું છે; અથૉત્ એક સ્થિતિમાંથી બીજી સ્થિતિમાં પ્રવેશ એ વસ્તુમાત્રનો સ્વભાવ છે; એ સ્વભાવની કોઈએક સવિશેષ પરિસ્થિતિ તે સંક્રાન્તિ. નિત્ય ચાલતા સ્થિત્યનરના આ પ્રવાહમાં રિથરતા અથવા સંસ્થિતિને પ્રાપ્ત કરવામાં સર્વ પુરૂષાર્થ તેમજ પુરૂષકાર રહેલો છે, એમ સર્વ બુદ્ધિમાન મનુષ્યનું માનવું છે અને તે માનવું યોગ્ય જ છે. એ પુરૂષાર્થ, પુરૂષકાર અથવા પુરૂષપ્રયત્ન તેને આ ચળ સંસારમાં ફાઈ અચલ અથવા સ્થિર અવલંબન પ્રાપ્ત કરવામાં જવાની જરૂર છે.
એ અચલ અથવા સ્થિર અવલંબન તે શું છે ? એને વિચાર સર્વ પ્રજાએના તત્ત્વજ્ઞ પુરૂષાએ કરવામાં પોતાની બુદ્ધિ, આયુષ્ય વિગેરેને વ્યય કરીને પિતાથી બનતે સઘળે પ્રયાસ કર્યો છે. આખરે તે સર્વેએ એજ શેધી કાઢ્યું છે કે
છા છ શાળા વિશે |
सर्व वस्तुचलं लोके, धर्म एकोहि निथलः ॥ અર્થ –લક્ષમી, પ્રાણુ, જીવિત, યૌવન આદિ વસ્તુ પર આ લેકમાં ચલ છે. હજ નિત્ય છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533413 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1919 Pustak 035 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1919 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |