________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપણા કેટલાક સામાજિક સવાલે. સ્થાની જરૂર છે. તેથી સામાજિક રાવાલેના વિચારમાં તેને યોગ્ય અગ્રસ્થાન મળવું જોઇએ, જેથી ભવિષ્યમાં એ અનુભવને લાભ વધારે સારી રીતે મળે. આપણે તે કાર્ય તેની વિચારણા અને સ્પષ્ટતા સાથે કરવાની બહુ અગત્ય છે અને તેથી જ સામાજિક સંવાલેના વિચારમાં એને સ્થાન અપાયું છે. સામાજિક સવાલે અનેક છે અને તેમાંના ઘણા સવાલ પર ત્યારપછી ચર્ચા આગળ ચલાવ્યા કરશું. હાલ તે કેન્ફરજીસની વર્તમાન સ્થિતિનાં કારણોની શોધમાં આપણે પડ્યા છીએ તે કાર્ય આગળ ચલાવીએ.
કેન્ફરન્સના કાર્યવાહકેએ મુદ્દામ કારણોસર પ્રથમથી સાધુઓના સવાલ તરફ ઉપેક્ષા રાખી. સાધુઓની સર્વ બાબતનું બંધારણ શાસ્ત્રજ્ઞા પ્રમાણે હોવાથી તેમના સવાલના સંબંધમાં હાથ ઘાલવાથી ગેરસમજુતી ઊભી થવાનો સંભવ ઘણે હતું અને તેમાં ગચ્છ અને વિભાગોના તફાવતો ઘણા હેવાથી એ ચર્ચામાં પડતાં કોમહિતના મૂળ મુદા વિસરી જવાય તેમ જણાયાથી શરૂઆતથી એક ઠરાવ કરવામાં આવ્યું હતું કે કોઈ પણ વક્તાએ સાધુ સંબંધી કાંઈ બોલવું નહિ અને સાધુવર્ગપર ટીકા કરવી નહિ. આ નિયમને લગભગ દર વક્તા માન આપતા આ વેલ છે અને તેથી સાધુ સંબંધી કોઈ પણ સવાલને ઉહાપોહ કેન્ફરન્સ સીધી કે આડકતરી રીતે કર્યો નથી. સાધુઓ પિતાના મેલને કરીને કે બીજી તેમને લગતી એગ્ય રીતે શાસનહિતના સવાલો હાથ ધરશે એવી તે વખતે માન્યતા હતી અને ત્યાર પછી છુટા છવાયા કાંઈક પ્રયત્ન સાધુસંમેલન માટે થયા પણ ખરા; પણ કેટલાક વ્યવહારિક બંધારણ અને બંધનને લઈને સાધુપરિષદ્ થઈ શકી નહિ. આથી તેમનું એક અતિ અગત્યનું અંગ પિતાની બાબતમાં અવ્યવસ્થિત સ્થિતિમાં રહી ગયું.
જેન કેમનું વર્તમાન બંધારણ એવા પ્રકારનું છે કે એના વિકાસમાં સાધુ અને સાધ્વીઓ ઘણે અગત્યનો ભાગ ભજવી શકે તેમ છે. કેમ ઉપર તેમને દર ઘણો મટે છે અને તે દેરને બન્ને પ્રકારે ઉપગ થઈ શકે છે. સાધુ તરફથી જે વિચાર દર્શાવવામાં આવે તેને કેમને મોટો ભાગ શિરસાવધ ગણે છે અને જે મા
બતાવવામાં આવે તે માગે ધર્મબુદ્ધિએ લેકે દેરાય છે. આથી સાધુઓને કેમવિકાસના સવાલોને અંગે વિચારી શકાય તેમ હતું નહિ, છતાં તે વખતે એમ જોવામાં આવ્યું હતું કે વિશાળ નજરે જોતાં નિર્જીવ સવાલ ઉપર તેઓ ચુસ્ત રહે તા હતા અને તેથી તેઓ શાસનહિતના સવાલે બંધારણ પૂર્વક સમજે ત્યાર પછી તેમની સાથે જોડાવું અથવા તેમના નિર્ણયને અનુસરવું એ-વધારે યોગ્ય થઈ પડશે. આ નિર્ણય સાધુઓના માનસિક વિકાસ અને તે વખતના તેમના અંદર અંદરના આંતર વ્યવહારને તદન અનુરૂપ અને ગ્યા હતા. સાધુ ઉપરાંત સાધ્વીઓને સવાલ ઘણે વધારે ગંભીર હતા. તેઓને કેમવિકાસ કે શાસન હિતમાં જાણે લગભગ
For Private And Personal Use Only