________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મન
esi
નાવી અસ્થિર-ગ્રંચળ માયામાં ફસાવે છે, ક્રિયેશનું દુધ ને તૃપ્ત કરવા અયાગ્ય સાધન ખાળી કાઢે છે, ઉન્નતિ મના કાર્યમાં વિઘ્ન ર વ પડે છે, સારાં કાચેામાં અપયશ અપાવે છે, અને રાજ્યદ –મદ ડીસપ્લે કે ખમવા પડે છે. છતાં પદારા સેવનની ઇચ્છા કરવી તે મજ્ઞાનતાનુંજ કાજુ દે, કર્મ સજેંગે દરેક સ્ત્રી જુદી જુદી જાતનાં પુદ્ગલાથી ઉત્પન્ન થયેલી છે, પશુ કમાં જીવાત્મા એકજ જાતના હાય છે. તેના ઉપર અત્રે એક ટુંકું દૃષ્ટાંત જારમાં આવે છે.
એક રાન્ત ઘણા વિષયાસક્ત હતા, તેની દાનન એક અમાત્યની સુંદરી તરફ એ'ચાઇ, આ કારણને ઉદ્દેશીને પ્રધાનને મુસાફરી એકછે. પછી હમેશાં પ્રધાનને ઘેર સમાચાર પૂછવાને મ્હાને જવા આવવા લાગ્યા. પ્રધાની પત્નિ રાજાને પિતાજી કહીને કહેતી કે-સર્વે કુશળ છે, રાજા હમેશાં જઇ જુદી જુદી વાતે કરવા લાગ્યું. આથી તેને શિખામણ આપી ભૂલ ભાંગવા ખાતર પ્રધાનરત્નએ એક તદબીર રચી. રાજાને પેાતાને ત્યાં ભજન કરવા ખેચ કરી. રાજાને કે એઇતુ હતુ, તેથી તેણે કબુલ કર્યું, પછી કાળાં, લાલ, લીલાં, સફેદ, પીળાં, કાપરા એર વિવિધ રંગનાં વાસણ્ણામાં દુધ ભરી રૂમાલ ઢાંકી રાજા પાસે મૂક્યાં, રાજા રાપરથી રૂમાલ ઢાંકેલે કાઢી નાખીને જોતાં વિસ્મય પામ્યા, તેથી પ્રધાનને પૂછ કે ‘ સઘળાં વાસણેામાં દુધ છે, છતાં વાસણ અને રૂમાલ જુદા જુદા રંગના રખવાનું શુ કારણ છે ? ’ પ્રધાનપત્નિએ કહ્યું કે, કાળી ગાયનું દુધ કાબૂ કણમાં અને ધેાળી ગાયનું દુધ ધેાળા વાસણમાં છે, એમ જેવા રંગની ગાયનું દુધ છે તેવું વાસણ રાખેલ છે.’ રાજા કહે- એ તો ઠીક. પશુ તમામ દુધ સ્વાદમાં કરૂં છતાં તેમ રાખવાનું શું કારણ ? ” પ્રધાનપત્નિએ કહ્યું કે ‘હે પિતા ! એ તત્વમ દુધજ છે, પરંતુ આપ સમજુને ઝાઝું શુ કહીએ ! કાઇ ધાતુ પુદ્ગલ, ૩ કૈક કાળુ પુદ્દગલ, એમ જુદા જુદા પુદ્ગલમાં એકજ જાતના આત્મા વસે છે, અને મામમાં સ્વાદ પણ દુધની માફક એક જાતના દેય છે. ” રાન્ત આ ન્યાયથી કયો . અને પોતે ત્યારથી વિષયાસકતપણાની ટેવ તથા વર્તણૂક તજી દીધી.
*
7
વ્હાલા વાંચકા ! ઉપરોકત હુક દષ્ટાંત ઉપરી ને પણ સાર યે કે દરેક શ્રીમાં આત્મા સરખા હોય છે, પરંતુ કુંભકાર જેમ જ જાતની માટીથી અનેક જાતનાં નાનાં મેટાં વાસો વિવિધ સ્થિતિના ડારે કે તેવી રીતે એકજ જાતિના આત્મા હોવા છતાં તે વિવિધ શરીરમાં પેદા થાય છે તેવી તવબુદ્ધિથી વિચાર કરી પરદારાથી વિમુખ રહેવા બનતા પ્રયત્ન કર પ્ય છે.
શ્રોમાન્ હેમચંદ્રાચાયે કહ્યું છે કે:
For Private And Personal Use Only