________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ના ચેપી ગતિ દન ને અરિ એ ગુગ સાન સફર વિશેષ પરિક્ષાનનો સાવ હવાકી, યદાજાવ હોવાથી, ઉમરની જેમ અસન કરતુની ઉપલબ્ધિ કરાવનાર હોવાથી અને જ્ઞાનના ફળરૂપ વિરતિનો તેમાં અભાવ હોવાથી અજ્ઞાન કરે વાય છે. એટલે મિયાદષ્ટિ અને મતિધૃતાદિ હોય તે મતિજ્ઞાનાદિના નામથી ઓળખાય છે.
આ પાંચ જ્ઞાનનું સ્વરૂપ ઘણું વિસ્તારવાળું છે, પરંતુ સ્થળસંકેચના કાર શુથી અત્ર તેને વિસ્તાર કરવામાં આવ્યો નથી. ર૨૪ થી ૨૭
સમ્યગદર્શન અને સભ્યજ્ઞાનનું નિરૂપણ કરીને હવે ગારિત્રનું નિરૂ પણ કરવામાં આવશે.
. (ચા.) તંત્રી.
ब्रह्मचर्यादिक चार आश्रमोनो विवेक.
(તેમની સક્ષેપથી વહેંચણી ૧ બ્રહ્મચર્ય, ૨ ગૃહસ્થ, ૩ વાનપ્રસ્થ (retired ife ) અને સંન્યસ્ત, એ ચારે અનુક્રમે ગણાતા આશ્રમોને તત્ત્વદૃષ્ટિથી વિચારતાં ૧ સરવાળા, બાદબાકી, ૩ ગુણાકાર અને ૪ ભાગાકારની ઉપમા ઘટી શકે છે એમ અદ્ધિવંત સંક્ષેપથી યથાક્રમે નીચે પ્રમાણે નિવેદન કરે છે.
૧ બ્રહ્મચર્ય આશ્રમ વિદ્યાર્થી અવસ્થામાં નિયત થયેલ હોવાથી તેમાં નવું નવું જ્ઞાન મેળવવા–એકઠું કરવાવડે તેને સરવાળાની ઉપમા ઘટે છે. તે અવસ્થામાં નિત્ય પ્રતિ નવા નવા જ્ઞાનને સંચય-વધારો થયા કરે છે.
૨ પ્રથમ અવસ્થામાં મેળવી રાખેલા જ્ઞાનને ગૃહસ્થાશ્રમમાં સ્થિતિ–સં. ગાનુસારે જૂદી જૂદી દિશામાં (લિન્ન ભિન્ન સ્થાને) યથાગ્ય ઉપગ કરવા વ અને સ્વજનાદિક સહુ સહુના હકની ઘટતી વહેંચણી કરી દેવાવડે તેને બાદબાકી ઉપમા ઘટે છે. પ્રાપ્ત કરેલા જ્ઞાનભંડળનો અત્ર ત્યાં જ્યાં જરૂર જણાય ત્યાં ત્ય સ્વપરના હિત માટે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ( ૩ ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહી પ્રથમ પ્રાપ્ત કરેલા જ્ઞાનવડે જે જે સ્વપર હિતક કાર્યો કરી શકાય છે તે કરતાં ઘણું ગુણું હિતકારી કાર્યો વાનપ્રસ્થાશ્રમમાં ગ્ર જંજાળથી મુક્ત થયેલ હોવાથી તથા પ્રકારના જ્ઞાનની પરિપક્વતાને લીધે સા શકાય છે. આ આશ્રમમાં પુરૂષાથી જનો બુદ્ધિબળના વધારાથી ગૃહસ્થાશ્રમ કરે ઘણા ગુણ લાભ મેળવી શકે છે, તેથી તેને ગુણાકારની ઉપમા ઘટે છે.
For Private And Personal Use Only
