Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દુ:ખિલેડ કરે દયાર્.
૧૮૭
હિતના વારવાર વિચાર કરવા, તેઓની ઉત્ક્રાન્તિ કેમ થાય, તેએ દ્રવ્યથી અને ભાવથી સુખી કેમ થાય તે પર વારવાર વિચાર કરવા એ પ્રથમ મૈત્રી ભાવ છે. ભાવ યા, પર દયા અને નિશ્ચય દયા તે અંગે આ ભાવ પ્રખળપણે ઉત્પન્ન થાય છે અને એને અમલમાં મૂકતાં સ્વદયા સારી રીતે અમલમાં મૂકાય છે. અન્ય ગુણવાન પ્રાણીઓને જોઇ આનદ આવે, તેના તરફ અંત:કરણ પૂર્વક પૂજ્ય ભાવ પ્રગટ થાય, તેઓની પરિચર્યા, પ પાસના, સુશ્રુષા કરતાં મનમાં ફરજ ખાવવા જેવુ લાગે, તેએ સંબંધી ગુણાનુવાદ કરતાં હર્ષનાં આંસુ આવે અને ગમે તેવે પ્રસંગે તેના પક્ષપાત કરતાં મનમાં બહુ લાગણી થઇ આવે અને ખીજી પ્રમાદ ભાવના કહેવામાં આવે છે. ગુણુના પ્રેમ વસ્તુસ્વરૂપ એળખ્યા વગર થતા નથી અને ભાવયા તથા નિશ્ચયક્રયાનું સ્વરૂપ ખરાખર વિચારવામાં આવશે તે જણાશે કે આ ભાવના તેનાજ ભાગ બની રહેલ છે. ત્રીજી કરૂણા ભાવનામાં આ દુનિયામાં પ્રાણીઓનાં દુ:ખાજોઈ મનમાં તે ઉપર દયા આવી તય છે, તેનાં દુઃખા દૂર કરવાં મન થાય છે અને તેને દ્રવ્યથી સહાય આપીને દુ:ખમાંથી ઉદ્ધરવાની અને ઉપદેશાઢિ આપી તેઓનાં કમ ધન તેાડવાની પ્રમળ ઈચ્છા થાય છે અને જે પર હવે ખાસ વિવેચન કરવાનું છે તે દ્રવ્ય દયા અને ભાવ દયાના ખાસ વિષય છે. અનેક પાપી માણસાને સંસારમાં ૬ઠ્ઠા આચરતાં જોઇ, અભિમાનમાં મસ્ત થતાં જોઇ, પાપથી ધનનાં ભંડારા એકઠા કરતાં જોઇ, વિના કારણ મેટા આરંભે કરી અનેક પાપા કરતાં જોઇ, અન્યનાં ખૂન કરતાં જોઇ, પરઢારા રમણ કરતાં જોઇ, તેએ બિચારા પાતાનાં કર્મોને આધિન છે, મહા દુ:ખી થનારાં છે એમ વિચારી તેઓના પાપ માટે ઉપેક્ષા રાખવી, તેઓના સબધમાં ઉદાસીન રહેવું એ માધ્યસ્થ્ય ભાવના છે. એ પણ વસ્તુસ્વરૂપના જ્ઞાન પછી સ્વક્રયાને અંગે થતા આત્મવિકાસ છે અને એ એવા પ્રકારના આત્મવિકાસનું એક હુ સુંદર વ્યક્તિકરણ છે.
*
અહીં જે ત્રીજી કા ભાવના કહેવામાં આવી તે પર જરા વધારે વિસ્તારથી વિચાર કરવા ચાગ્ય છે. આ દુનિયામાં દુ:ખાના પ્રકારનુ લીસ્ટ કરવુ એ અશકય છે. એક ધનની ખાતર આ પ્રાણી કેટલી ઉપાધિઓ કરે છે તે આપણે ‘તૃષ્ણા છે. ’ (પ્રથમ સાજન્ય ) ના વિષયમાં વિસ્તારથી જોઈ ગયા. એવીજ રીતે શોખીન માણસ અનેક પ્રકારના રાજાળમાં પૈસા ઉડાવી ભિખારી બની બહુ ત્રાસ પામે છે, અતિ વિષયી માણસ હજારા વ્યાધિઓથી પીડા પામે છે, જમીન ખાતર લડીને અનેક રાજાએ દુ:ખા ખમે છે, મત્સરથી કારટમાં કેસે લડી હજારા માણસે ખુવાર થાય છે, માયા કપટથી કાવાદાવા કરી પકડાઇ જવાના ભયમાં અનેક માણસો સુઝાયા કરે છે. આવાં અનેક દુ:ખોમાંથી ડાવવા વિચાર કરવા અથવા એવા અન્યને
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533374 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1916 Pustak 032 Ank 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1916 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |