________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કોત્તિષક્ષન.
હ
2
વાની લાલચ રહે એ અપ્રમાણિકપણ છે અને તેવું આચરણ થાય ત્યાંસુધી ચૈતનની પ્રગતિ થતી નથી. વ્યવહારના સાધારણમાં સાધારણ ગણાતા આ નિયમને ખાન્તુ ઉપર મૂકી જેએ અમુક ક્રિયા કરવાથી કે આત્મા સંબધી વાતા કરવાથી પેાતાને ઉન્નત માનતા હાય તેએ આત્મવચના કરે છે. પેાતાના વનને એટલુ વિશુદ્ધ અને પ્રમાણિક બનાવી દેવુ જોઇએ કે પેાતાના હક વગર કરોડા રૂપિયા મળે તેવું હાય તે તેની કદિ ઈચ્છા પણ ન થાય, તે મેળવવા ખ્યાલ પણ ન આવે અને તેના તરફ એક પ્રકારના વિરાગ થઈ જાય. સમ્યકત્વ જેવા આત્મપ્રગતિમાં અતિ આગળ વધેલ આત્મગુણ પ્રાપ્ત થયા પહેલાં જ્યારે પ્રાણી રસ્તાપર આવતા જાય છે ત્યારે તેને અમુક ગુણા પ્રાપ્ત થાય છે, જેને · માર્ગાનુસારીનાં પાંત્રીશ ગુણા કહેવામાં આવે છે. આ માસિકમાં અન્યત્ર આ ગુણાપર વિવેચન થઈ ગયું છે. એ શુણા પ્રાપ્ત થાય ત્યારે તેા હન્તુ-અત્યાર સુધી મેાક્ષના રસ્તાપર પણ પ્રાણી નહેાતા તેને બદલે માર્ગ પર આવે છે એટલે તેની સન્મુખ થાય છે. જેમ કે મુખ્ઇથી સુરત જવું હોય તેા અત્યારસુધી કોલાબા તરફના રસ્તા લીધેા હતા તે હવે ગ્રાંટરોડ તરફ આવવાનુ થયુ છે. આ માર્ગાનુસારીના ગુણામાં પ્રથમ ગુણ · ન્યાય સ ંપન્ન વિભવ ’ છે. એટલે કે માર્ગ પર આવનાર પ્રાણીમાં સાથી આવસ્યક અને પ્રથમ ગુણ પ્રમાણિકપણાના હાવા જોઇએ.
>
"
માર્ગપર આવવા માટે, સાધ્યને માર્ગ ગ્રહણ કરવા માટે અને વિભાવા પર સામ્રાજ્ય મેળવવા માટે વનને જેમ બને તેમ વિશુદ્ધ કરવાની જરૂર છે. એ માર્ગાનુસારી થનાર પ્રાણીમાં પાંત્રીશ ગુણા વર્તતા હોય છે તેનુ લીસ્ટ શ્રી ચેાગશાસ્ત્રમાં વિસ્તારથી શ્રીમાન હેમચંદ્રાચાર્યે આપ્યુ છે, તેમજ ધર્મબિન્દુ ગ્રંથમાં શ્રીમાન્ હરિભદ્રસૂરિએ આપ્યુ છે. યાગના વિષયમાં પ્રગતિ કરવાનાં આદ્ય સાધનામાં આ ગુણ્ણા બહુ અગત્યના ભાગ ભજવે છે. એ ગુણે! ખાદ્ય વનને જેમ બને તેમ વિશિષ્ટ કરવાના ઇરાદાથી ચેાજાયલા જણાય છે અને એટલા બધા વ્યવહારૂ છે કે એમાં લગ્ન સંબંધ કેવા માણસા સાથે અને કેવી રીતે જોડવા, ઘર કેવ પ્રકારનુ રાખવુ, એવી એવી વ્યવહારૂ ખાખતાપર પ લક્ષ્ય ખેંચ્યું છે અને સાથે માહ્ય વર્તન ઉચ્ચ થઈ જવાના સાધનરૂપ પ્રમાણિકપણાના, દયાળુતાના, પાપભીરૂતાના અને એવા એવા અગત્યના ગુણ્ણા ઉપર ખાસ ધ્યાન ખેંચ્યું છે. ધર્મ ચાગ્યતાના આદ્ય લક્ષણમૃત એ પાંત્રીશ ગુણ્ણાનાં નામેા અહીં વિચારી જઈએ. ( વિશેષ રૂચિવાળાએ યેાગશાસ્ત્રના પ્રથમ પ્રકાશના શ્લાક ૪૭-૫૬ પરનું વિવેચન જોઈ લેવું. ) આ અતિ અગત્યના વિષયને આપણા કીર્તિ પાલનના સાજન્ય સાથે મહુ નજીકના સબંધ છે તે પણ આપણે માર્ગોનુંસારીના ગુણ વિચાર્યા પછી જોશુ,
For Private And Personal Use Only