________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રકરણ ૧૨ માનેા સાર.
ચંદરાજા ગયા તે હિંસક મંત્રીએ પ્રેમલાને અટકાવી એટલે વિચક્ષણ પ્રેમલા તરત સમજી ગઈ કે આમાં કાંઇંક પ્રપંચ છે; પરંતુ પાકુ ઘર, સ્વસુર પક્ષના સમુદાય, પાસે એકલી, એટલે કેને કહે ને કયાં ાય ? વળી પ્રથમજ્જ રાત્રી એટલે શરમ પણ રાખવી જોઇએ. ચક્રને કાઢીને તરત કનકધ્વજને ત્યાં લાવવામાં આવ્યા અને પ્રેમલાના અતઃપુરમાં તેને માણ્યેા. પ્રથમ તે પતિ આવ્યા જાણી પ્રેમલા ખુશી થઇ, પણ પછીથી રત્નને બદલે કાચને આવતો જાણી તે તરતજ ખસી ગઈ. કનકધ્વજે આવતાંજ પ્રેમ બતાવવા માંડ્યા પણ પ્રેમલા પ્રથમ તે કેાઈ માણુસ ભૂલથી આંહી આવ્યુ છે એમ સમજી. પછી તેના વચનદ્વારા જ્યારે પ્રપચ સમાયા ત્યારે તેણે શુદ્ધ સતીપણુ ખત!વી આપ્યું. અહીં કર્તા કહે છે કે--‘ સર્પના માથાના મર્માણ વખતપર કેઇ લઇ શકે અને કેશરી સિંહુની કેશરા પણ તેાડી શકે, પરંતુ સતી સ્ત્રીના શિયળના ભંગ કરવા તો દૂર રહ્યા પણ તેને સ્પર્શી સુધાં કરી શકે નહિ. પ્રેમલાએ તેને દૂર રહેવા કહ્યું એટલે તે થરથર્યાં. ખાટાનું કેટલું જોર ? તે મેળેા પડયે, એટલામાં તેને મદદ કરવા તેની ધાવમાતા આવી. પણ તેને તે પ્રેમલાએ પહેલે સપાટેજ સમજાવી દીધી. એટલે તેણે પાકાર કર્યાં. અહીં પ્રપચ નાટકને પડદો ઉઘડે છે અને પ્રેમલાના દુર્ભાગ્યને પણ પડદો ઉઘડે છે. કનકબ્વજના માતા પિતા વિગેરે પ્રપંચની જાળ પાથરે છે. તે બધા પાત્ર બને છે અને હું'સક સુત્રધાર થાય છે. વાત સાંભળીને મધ્વજ રાજા ત્યાં આવે છે એટલે હિંસક તને પ્રપચ જાળમાં સપડાવી લે છે. ભેળા રાજા જરા પણ વિચાર કરતા નથી અને એકદમ પુત્રીને મારી ના ખવાનું સહુસ કરવા જાય છે. એટલે જમાઈરાજ અનેલા કનકધ્વજ પેતાનુ દયાળુપણુ` બતાવે છે. રાજ્ર તે વખત પણ છેતરાય છે.
મકાનપર આવીને રાજા મત્રીને વાત કરે છે. મંત્રી વિચક્ષણુ હેવાથી તાંત હિં'સક વિગેરેની પ્રપંચ જાળ વેડવાના પ્રયત્ન કરે છે. તે રાન્તને બહુ રીતે સમજાવે છે. પરંતુ બુદ્ધ હિત ચિત્તવાળા રાજા કેાઇ રીતે સમજતા નથી. મ`ત્રી કચર થાય છે. પુત્રી પિતાના કેપની હકીકત સાંભળી માતા પાસે આવે છે. પુત્રીને ગમે તેવા દુઃખમાં પશુ માતા આધાસન આપે છે, પરંતુ અહીં પ્રેમલના દુર્ભાગ્યના પ્રબળ ઉયથી માતા પશુ ફરી બેસે છે. એટલે રાજા પોતાના કાપનુ તાત્કાળિક ફળ આપવા તૈયાર થાય છે.
અહીં શ્રેષ શુ કરે છે? તે વિચારવા મેગ્ય છે. ક્રોધ જ્યારે ખરેખરે તેના રૂપમાં આવે છે, ત્યારે તે નૃત્યકૃત્યને ભૂલાવી દેછે, આકા કરાવે છે, ભાન
For Private And Personal Use Only