________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈનધર્મ પ્રકાશ શ્રીમાન્ હરિભદ્ર સૂરિકૃત, पंचम षोडशक.
( લેખક સન્મિત્ર કપૂરવિજયજી.) લોકોત્તર તત્ત્વ સંપ્રાપ્તિ અથવા પરમાર્થ પથની પ્રાપ્તિ.
ઉપરના અધિકારમાં સામાન્ય પણે કહેવા ધારેલા ધર્મતત્વનું લક્ષણ વિસ્તાર પૂર્વક સમજાવીને હવે લેકેત્તર તત્વના લાભ આશ્રી શાસ્ત્રકાર કહે છે –
૧ ઉપરલા અધિકારમાં લોક–લોકોત્તર ધર્મની વહેંચણ કર્યા વગર સામન્ય રીતે સમજાવ્યા પ્રમાણે ઉકત લક્ષણયુકત ધર્મ સિદ્ધ થયે છતે સ્વશાસ્ત્ર - વહારમાં કુશળ એવા અપુનબંધક અને સમ્યગ દૃષિ સહુ કોઈ ભવ્ય જનને લોકોત્તર તત્ત્વની એટલે પરમાર્થ પંથની ખરેખર પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે.
હવે એ લોકોત્તર તત્વને લાભ કેવા રૂપમાં અને ક્યારે પ્રાપ્ત થાય છે તે વાતને જણાવવા શાસ્ત્રકાર કહે છે.
1. ૨ શરૂઆતમાં સમ્યકત્વની પર્શનારૂપ ભાવ આરોગ્યની પ્રાપ્તિ થવી તે શાશ્વત શર્મ રૂપ મેક્ષ અથવા વીતરાગત્વાદિક પરમ ભાવઆરોગ્યનું આદ્ય બીજ છે અને તે છેલ્લા પુદ્ગલ પરાવર્તનમાં ક્ષણપ્રાય સંસારવાળાને નિયમા પ્રાપ્ત થાય છે.
ઉક્ત પરમાર્થ પંથની પ્રાપ્તિ છેલ્લા પુદ્ગલ પરાવર્તનમાંજ કેમ થાય છે? તેનું કારણ જણાવે છે –
૩ સુકૃત કર્મ, સ્વભાવ, પુરુષાર્થ અને નિયતિ રૂપ અન્ય અપેક્ષિત કારણો વિદ્યમાન સતે જવર શમન–ષધ સમય વત્ કાળની પ્રધાનતા હોવાથી છેલ્લા પુદ્ગલ પરાવર્તનમાંજ તેની પ્રાપ્તિ થાય છે. જેમ ચઢતા તાવમાં તાવને શમાવવા આપેલું ઔષધ ગુણ કરી શકતું નથી પણ ઉલ અવગુણ કરે છે, જ્યારે તાવ પાકી જાય ત્યારે જ તે દીધેલું એષધ ગુણકારી થાય છે તેમ ભવ પરિપાક સમય પ્રાપ્ત થયે જ આપવામાં આવતું રામ ઔષધ આત્માને અત્યંત હિતકરી થઈ શકે છે. એવી રીતે સિદ્ધાન્તના જાણ પુરૂષે સારી રીતે સમજે છે.
એજ વાતનું વિશેષ સ્પષ્ટીકરણ કરી શાસ્ત્રકાર કહે છે–
૪. જેમ ચઢતા તાવમાં અકાળે આપેલું ઔષધ હિતકારી થતું નથી તેમ ભવસ્થિતિ પરિપાક સમય પ્રાપ્ત થયા પહેલાં આપવામાં આવેલું ધર્મ ઔષધનું
For Private And Personal Use Only
