Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫
બાર પટકરણ. આત્માનું સહજ સ્વરૂપ તે સ્ફટિક રત્નની જેવું નિર્મળ-નિષ્કલંક હોય છે; પરંતુ જેમ સ્ફટિક ઉપર રાતું કાળું ફૂલ મૂકવાથી તેનું મૂળ રૂપ બદલાઈને તે કેવળ
તું કાળું જ દેખાય છે, તેમ આત્માને પણ પુણ્ય પાપરૂપ કર્મઉપાધિ લાગવાથી તેનું સહજ સ્વરૂપ બદલાઈને રાગ દ્વેષ પરિણામ પ્રાપ્ત થાય છે, અને તેથી જ આત્મા રાગી કંપી દેખાય છે, પણ ખરી રીતે તેનું મૂળ સ્વરૂપ જોતાં તે તે નથી. તે તે શુદ્ધ ફટિકવત્ નિર્મળજ છે. ફક્ત ઉપાધિ સંબંધથી વ્યવહારમાં તે દેખાય છે. પરંતુ જે સ્ફટિક ઉપર મૂકેલું રાતું કે કાળું ફૂલ સમજીને ક્રૂર કરી નાખવામાં આવે તે તે ફિટિક જેવું ને તેવું શુદ્ધ-નિર્મળ ભાસે છે. તેમ આત્માને પણ વિધ વિધ હેતુથી લાગેલી પુણ્ય પાપરૂપ કર્મઉપાધિ સમજીને યત્નથી દૂર કરવામાં આવે તે
ઘવાયામો પુણ્ય પાપરૂપ ઉપાધિને રાવંશા નાશ થયાથી આત્માનું સહજ શુદ્ધ નિષ્કલંક સ્વરૂપ અનાયાસે પ્રગટ થવા પામે છે, એ માં કોઈ પણ કાકા રાખવા જેવું નથી. પરંતુ ઉપાધિને ઉપાધિરૂપ સમજી જ મુશ્કેલ છે તેમ નહિ સમજાયાથી જ જીવ ઉપાધિને હવશ આદરી લે છે, જેમ વેરીલેક રત્નપરીક્ષામાં કુશળ હોવાથી ન સંબંધી સ્વરૂપે સારી રીતે જાણી શકે છે, તેવું અન્ય અકુશળ જાણી શકતા નથી, તેમ સદૂગુરૂની સેવાવ જેને સમ્યજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઈ છે તેજ ઉપાધિને ઉપાધિરૂપ પથાર્થ સમજી શકે છે, એવા તત્વજ્ઞાની અને ઉકત ઉપાધિ યત્નથી દૂર કરી પોતાનું સહજ શુદ્ધ નિરૂપાધિ સ્વરૂપે પ્રગટ કરી શકે છે.
જ્યારે આત્માને અનાદિની વળગેલી ઉપાધિને યથાર્થ ઓળખવામાં આવે છે ત્યારે તે ઉપાધિને લઈને પ્રાપ્ત થયેલા ગમે તેવા સમય વિષમ સાગમાં તવરૂને મુંઝાવું પડતું જ નથી. એવા તત્ત્વ પુરૂષે જે કંઈ પ્રવૃત્તિ કરે છે તે તત્વથી ઉક્ત ઉપાધિને દૂર કરી નિવૃત્તિ પ્રાપ્ત કરવાને માટેજ. સમ્યાનના વેગથી સમકિતની શુદ્ધિ થાય છે અને અનુક્રમે ચારિત્ર ધર્મની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ પ્રમાણે સભ્ય દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્રની સમકાલીન સહાયથી આત્મા ઉક્ત ઉપાધિથી મુક્ત થઈ પિતાનું સહજ શુદ્ધ સ્વરૂપે પ્રગટ કરી પરમ નિવૃત્તિપદને પ્રાપ્ત કરી શકે છે. જ્યારે મેહનીય કર્મને પશમ થયાથી રત્નત્રયીને ઉદય થાય છે ત્યારે પ્રગટ થયેલ જ્ઞાનગભિંત વૈરાગ્ય ચકવાત પિતાના છ ખંડના રાજ્યને પણ તૃણ તુલ્ય લેખીને તજી દે વિલંબ કરતો નથી,તે બીજાનું તે કહેવું જ છે પરંતુ જ્યાં સુધી મેહનીય કર્મને પ્રબળ ઉદય વર્તતા હોય છે ત્યાં સુધી તે દુનિયાની મેહમાયામાં મુંઝાઈ મિથ્યાભિમાનથી હું અને મારું માની લેવાથી મઢમતિ એક તુચ્છ વસ્તુને પણ તજી શકતું નથી. જ્યારે ઉમેહનીય કર્મ ક્ષીણ થઈ જાય છે ત્યારે તે પ્રાપ્ત થયેલા ઉત્તમ વૈરાગ્યવડે સફવતી અને ભિક્ષુક પણ સમ જણાય છે. શુદ્ધ જ્ઞાનગર્ભિત વૈરાગ્યવંત સાધુને
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533293 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1909 Pustak 025 Ank 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1909 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 2 MB |