________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સામાયિક વિચાર.
૧૭૫
અને પાકે અરધો કે એકજ ઘડી કે એથી એદે-વધારે વખત મળે તે તે અવકાશ મુજબ સમતા ભાવમાં રહેવું; તે તેટલા વખત સુધી પણ સાવદ્યોગની વિરતિરૂપ મહાલાભ મળશે. પણ પૂર્વ આચાર્યના બહુ માન ખાતર મિલતેના પાઠ ન પ્રકાશવા; આમ અર્થદીપિકાકાર શ્રી રત્નશેખર સૂરિ પ્રકાશે છે. કાળથી સામાયિકનું આ વિવરણ થયું.
ભાવથી રાગ-દ્વેષ રહિત થવું, રાગ-દ્વેષ રહિત થવાના ભાવ રાખવે, રાગ-દ્વેષ રહિત થવાના પ્રયાસ કભાવથી સારા, યથાશક્તિ રાગ-દ્વેષ રહિત થતા જવુ, માયિક આત્માની ઉજજવળતા વધારવી, આ ભાવથી સામાયિકનું સ્વરૂપ સમજવું.
વિરોષ,
આત્માએ સામાયિક લેતાં આ ચાર ખાખતા અવશ્ય વિચારી જવી જોઇએ, દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર અને કાળનુ માન કરી ભાવથી સામાયિકમાં સ્થિત થવું. દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવમાં, દ્રવ્ય અને ક્ષેત્ર જેમ મને તેમ સક્ષેપવાનાં છે, અને કાળ અને ભાવની વૃદ્ધિ કરવાની છે. ઉપર જે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળની મર્યાદા મતાવી, તેમાં કારણવિશેધે, સદ્ગુરૂ આજ્ઞાએ વધઘટ કરી શકાય. અર્થાત્ :
:
(૧) દ્રવ્ય ધારેલ હેાય તે કરતાં કદાચ્ વિશેષની જરૂર પડે, જેમકે શીત-ઉષ્ણુ પરીસહુ બહુ લાગતે! હાય અને દેહ પડી જવા જેવા ભય ઉપજ્યેા હાય અને વિશેષ કપડાંની અણુચાલે જરૂર પડી, અથવા પુસ્તકાદિની જરૂર પડી, તેા ત્યાં દ્ર જ્યની મર્યાદા “મહત્તરાગારાદિ” વિચારી, સદ્ગુરૂ આજ્ઞાએ, અથવા એના અભાવે આત્મ-સાક્ષએ વધારી શકાય. આ અપવાદ રૂપે છે. ઉત્સર્ગ માર્ગે તે પ્રથમથીજ દ્રવ્યની મર્યાદા બાંધી ખીાપરની મૂર્ચ્છા, બીજી વિષેને વિકલ્પ ટાળવા ચેાગ્ય છે; પણ અપવાદ માર્ગ ઉપર મુજબ વધારી શકાય. અપવાદ પણ એને કહી શકાય કે જે સૈન્યે આત્માર્થ સરે, અને આત્માર્થને કાંઇ પણ
બાધા ન આવે.
(૨) ક્ષેત્ર—ધારેલ હેાય તે કરતાં વિશેષની જરૂર પડે,
For Private And Personal Use Only
