________________
- ધનપાળ, - જૈન વગમાં લેખકની સંખ્યા બહુજ ઓછી છે અને જે છે તેમાં પણ ધર્મશાસ્ત્રના અભ્યાસીઓની સંખ્યા બહુજ જુજ છે. તેથી મને વિચિત્ર ચિત્રવડે ચિત્રિત કરનાર ચિત્રકારો મળી શકતા નથી. તેપણ જેઓ એવા ઉપનામને યોગ્ય હોય તેમણે પોતાની લેખિનીને જનવર્ગના હિતકારી કાર્ય તરફ દેરાવા પ્રેરણા કરવી. જે પ્રેરણાને પરિણામે વિદ્વત્તા ભરેલા લેખે લખી તેને મારા અંગભૂત બનાવવા ચુકવું નહીં; એવી મારી તેમના પ્રત્યે નમ્ર પ્રાર્થના છે.
ગત વર્ષના સંબંધમાં યત્ કિંચિત્ અભાવકન કરી, મારા હૃદય ની શેષ ઉર્મીઓ સંક્ષેપમાં જણાવી, હર્ષ શોકના પ્રસંગમાં સમભાવે રહે વાનું સૂચવી, હું હવે મારી પહેલી વીશી પૂર્ણ કરવાના ઉમંગથી હર્ષભેર આગળ વધુ છું; તે સાથે શુદ્ધ અંતઃકરણથી ઇચ્છું છું કે મારી જનની શ્રી જૈનધર્મ પ્રસારક સભાની શુભ ને પરમાત્માની કૃપાથી પાર પડે. અમે વિચ્છિનપણે શુભકામાં આગળ વધવા અધિટાયક દેવે તેને સહાયક થાઓ અને મારા તેમજ તેના આયુષ્યમાં જન સમુદાયની શુભ આશિષવડે અભિવૃદ્ધિ થાઓ.
તથાસ્તુ.
ઇનપત્ર,
ભેજરાજાની સભામાં ઘણું વિદ્વાન હતા, તેમાં ધનપાળ કવિ પણ એક પ્રખ્યાત વિદ્વાન હતા. તે પ્રથમ મિથ્યા દષ્ટિ હતા, પરંતુ પાછળથી તેમના બંધુ શોભનમુનિના ઉપદેશથી જૈન થયા હતા. તેમની કથા શ્રી આત્મ પ્રબોધ ગ્રંથમાં સમ્યક્તની છ પ્રકારની યતના ઉપર આપેલી છે, તે ઘણી રસીક તેમજ ઉપયોગી જણાવાથી અહીં દાખલ કરી છે.
સમકિતની છ પ્રકારની યતનાનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે. સમકિત દષ્ટિ જીવે મિથ્યાવીઓને હરિહરાદિ દેવ તેમજ પરિવ્રાજક સન્યાસી તાપસાદિ ગુરૂઓને વંદના કરવી નહીં. તેમનું બહુમાન કરવું નહીં. તેમની સાથે આલાપ સંલાપ કરે નહીં તેમજ તેમને અનુકંપાના કારણે શિવાય અશનપાનાદિ ચાર પ્રકારનો આહાર તથા વસ્ત્ર પાત્રાદિ આપવું નહીં. અનુકપાના કારણસર તે સર્વને આપવાની છુટ છે. આ પ્રમાણે નહીં કરવાનું