Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૭:
શ્રી જૈનધમ પ્રકાશ.
ભાવથ-અજ્ઞાન, ક્રોધ, મદ, માન, લેબ, માયા, રતિ, અરતિ, નિદ્રા, શાક, અસત્ય વચન, ચારિ, મત્સર, ભય, પ્રાણિ વધ, પ્રેમ, ક્રિડાપ્રસંગ અને હાસ્ય એ ટાર દૂષણ જેનામાંથી નાશ પામ્યા છે તેવા દેવાધિ દેવને નમસ્કાર કરૂ છું. આ અઢાર દૂષમાંથી એક પણ દૂધણ્ વાળાને કોઇ વિવેકી દેવ તરીકે માને નહિ. કારણ કે એક દૂષણને મેગે ખોન ઘણા દૂષણુને સંભવ થાય, માટે ઉક્ત સર્વ દૂષણથી રહિત હોય તેજ દેવ. ૧
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રકારાંતરે બીજા પણુ અઢાર દે!" બતાવ્યા છે તે આ પ્રમાણે ૧ દાનાંતરાય પર લાભાંતરાય ૩ ભેાળાંતરાય ૪ ઉપભેમાંતરાય ૫ વીર્યાંતરાય ૬ હાસ્ય. ૭ રતિ (પદાથા ઉપર પ્રીતિ) ૮ અરતિ ૯ ભય ૧૦ જુગુપ્સા (મલીન વસ્તુને દેખીને નાક ચડાવવુ તે) ૧૧ શાક (ચિત્તનું વૈર્યપણું) ૧૨ કા× ૧૩ મિથ્યાત્વ (દર્શન મેહ) ૧૪ અજ્ઞાન (મૂઢપણું) ૧૫ નિદ્રા ૧૬ અવિરતિ ૧૭ રાગ ( પૂર્વ સુખનું સ્મરણ અને તેના સાધનને વિષે વૃદ્ધિ પણ ) ૧૮ દ્વેષ (પૂર્વ દુ:ખાનુ સ્મરણુ અને પૂર્વ દુઃખ વિષય યવા તેના સાધન વિષય ક્રોધ) આ પ્રમાણે જે અઢાર દેષ તેથી રહીત તે-તે
જ દેવ સમજવા.
વિશેષાર્થ-પ્રથમના પાંચ પ્રકારના અતરાય ક્ષય થવાથી અરીહંત ભગવતમાં પૂર્ણ પાંચ શક્તિએ પ્રગટ થાય છે. પછી દાનાદિચાહે કરે અ થવા ન કરે પરંતુ શક્તિએ વિધમાન છે. જે એ પાંચ શક્તિ રહીત હાય છે તે દેવ હાઈ શકેજ નહીં.
૬ હાસ્ય-એટલે હસવું આવે છે તે અપૂર્વ વસ્તુ દેખવાથી, અપૂર્વ વસ્તુ સાંભળવાથી અથવા અપૂર્વ આશ્ચર્યના અનુભવનું સ્મરણ થ વાથી આવે છે. એ સઘળા હાસ્યના નિમિત્ત છે અને હાસ્યનું મેહ કર્મની પ્રકૃતિષ ઉપાદાન કારણ છે એ બંને કારણુ અદ્ભુત ભગવતમાં નથી કેમદ્રે ભગવત સર્વજ્ઞ, સર્વે દર્શી છે એના જ્ઞાનમાં કઈ વસ્તુ અપૂર્વ નથી કે જેના દેખવા, સાંભળવાથી હસવું આવે અને મેહકમતે ભગવતે સ વંથા ક્ષય કરેલુ છે તેથી હાસ્યનું દૂષ્ણુ ભગવતમાં નથી. જે હસે છે તે જરૂર સર્વજ્ઞ, સર્વ દર્શી તથા મેહે કરીને સયુક્ત હાય છે તે તે ૫રમેશ્વર કેમ કહેવાય?
૭ રતી—એટલે પ્રીતિ તે જેમની પદ ઉપર પ્રીતિ હશે તે જરૂ૨ સુંદર શબ્દ, રૂપ, રસ, ગ ંધ,સ્પર્ધા, સ્ત્રી આદિકની ઉપર પ્રીતીવાળા હશે. અને જે પ્રીતિમાન હશે તે તે પદાર્થેાની લાલસાવાળા હશે અને જે લાલસાવાળા હશે તે તેની અપ્રાપ્તિથી દુ:ખી હશે તે તેને પરમેશ્વર કુમ કહેવાય? અદ્વૈત ભગવતમાં એ દૂષણ સર્વથા નથી,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533071 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1890 Pustak 006 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1890 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 2 MB |