________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બિન હરીફ
દયા એ સર્વ ધર્મનું મૂળ તત્ત્વ છે. જે ધર્મમાં દયા નથી તે ધર્મ ગણાતો નથી. દયારૂપ નદીમાં ધર્મરૂપ વનસ્પતી ઊગી શકે છે. ખરેખર વસ્તુતઃ વિચારીએ છીએ તો દયા વિના અનુભવ પ્રત્યક્ષ કોઈ ધર્મ જણાતો નથી. | જૈન દર્શનના સિદ્ધાંતો અને આચારોમાં જેવી દયાની વૃત્તિ દેખવામાં આવે છે તેવી દયાની વૃત્તિ બીજા દર્શનોમાં જોવામાં આવતી નથી. તેથી જૈનો દયાધર્મીઓના ઉપનામથી દુનિયામાં ઓળખાય છે. દયાના સિદ્ધાંતમાં જૈનો જેટલા કોઈ ઊંડા ઉતર્યા નથી. | દયાનો સિદ્ધાંત સ્વાભાવિક ફૂરણાથી સિદ્ધ થાય છે. મનુષ્યને અમુક રીતે તથા અમુક અંશે દયાની વૃત્તિ પ્રકટે છે અને તેનો અનુભવ સાકરના સ્વાદની જેમ બીજાની સાક્ષીની તેમાં જરૂરી પડતી નથી.
નાના બાળકને પણ કોઈ ધર્મમાં દાખલ ન થયો હોય તતપૂર્વે દયાની લાગણી પ્રગટે છે. આખી દુનિયાના જીવોને દયાની દૃષ્ટિથી દેખવામાં આવે છે. ત્યારે પ્રભુપદ પ્રાપ્ત કરવાને મનુષ્ય અધિકારી બને છે.
જેઓને દુનિયાના સર્વ જીવો પોતાના આત્મ સમાન ભાસે છે તેઓ કોઈ પણ જીવનો ઘાત કરવા ઇચ્છા અને પ્રવૃત્તિ કરે નહિ એમ બનવા યોગ્ય છે. | અનંત જીવો સર્વજ્ઞની આજ્ઞા મુજબ દયાને સેવી પરમાત્માઓ થયા, મહાવિદેહમાં થાય છે અને ભવિષ્યમાં થશે. દયા, અનુકંપા આદિ ભાવને પ્રગટાવવા માટે જીવન સ્વરૂપ જાણવું જોઈએ. | વીતરાગ-આગમોનો ફેલાવો કરીને દુનિયામાં સર્વત્ર દયાના વિચારો ફેલાવવા જોઈએ. જેઓ જીવદયાના પ્રતિપક્ષી બને છે અને જીવદયાનું ખંડન કરે છે તેઓ ધર્મના પ્રતિપક્ષી બને છે અને સંસારમાં અનેક પ્રકારના દુ:ખો પામતા છતાં પરિભ્રમણ કરે છે.
જેઓ કોઈ પણ જીવની હિંસા કરતા નથી તેઓ મુક્ત થાય છે. કોઈપણ જીવને કોઈપણ રીતે પીડા આપવી નહિ એ જ ધર્મનું મૂળ રહસ્ય છે....
જેઓને દુનિયાના સર્વ જીવો પોતાના આત્મ સમાન ભાસે છે તેઓ કોઈ પણ | જીવનો ઘાત કરવા ઇચ્છા અને પ્રવૃત્તિ કરે નહિ એમ બનવા યોગ્ય છે.
--શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિજી.) | હરિ હરિ હરિ [પાથેય પુસ્તરમાંથી સાભાર
For Private And Personal Use Only
