________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૪ અંક ૬, ૧૬ એપ્રિલ ૨૦૦૪ ]
[ ૧૧
(૧) દાન-બત્રીસી : યોગ્યકાળે અલ્પદાન તદુપરાંત મદ્યપાન, માંસભક્ષણ અને પણ ઉપકારી છે... જેમ કે વરસાદમાં અલ્પ મૈથુનસેવન વગેરે કઈ રીતે દોષાધાયક છે ? તેનું દાણાની વાવણીથી પણ અનાજની વૃદ્ધિ થાય છે. | સચોટ નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે.
ભગવાને દીક્ષા વખતે એક વર્ષ સુધી દાન આપ્યું. તેથી સામાન્ય લોકોએ પણ ધર્મના અવસરે દાન કરવું જોઈએ.
(૨) દેશના-બત્રીસી : દેશના = ધર્મોપદેશ ડોન, ક્યારે કેવી રીતે અપાય ? તે બાબતન તથા પાત્ર-અપાત્રનો ઊંડાણપૂર્વક વિચાર આ ‘‘દેશના બત્રીસી''માં સુંદર રીતે રજૂ કરવામાં આવેલ છે. |
(૪) જિનમહત્વ-બત્રીસી : યથાર્થ માર્ગદર્શક હોવાથી અરિહંત પરમાત્મા મહાન છે.
વસ્ત્રમાં રહેલો નાગમણિ પ્રભા દ્વારા પ્રગટ થાય છે તેમ આંતરિક અસાધારણ ગુણોના કારણે બાહ્ય વિશિષ્ટ રૂપનો અભ્યુદય પરમાત્મામાં થાય છે.
(૯) કથા-બત્રીસી : નવમી બત્રીસીમાં ગ્રંથસાર-શ્રીએ કથા, કથાના પ્રકાર, કથાના (૩) માર્ગ-બત્રીસી : માર્ગ એટલે રસ્તો. લક્ષણ, કથા કહેવાનું ફળ, ધર્મકથાના અધિકારી, મોક્ષનો માર્ગ બે પ્રકારે છે. (૧) ભગવાન સર્વજ્ઞ | ધર્મકથા ક૨ના૨ની સાવધાની ઇત્યાદિ બાબતોને જિનેશ્વરદેવનું વચન અને (૨) નિર્દભ સંવિગ્ન | મુખ્ય પ્રમેયરૂપ વણી લીધેલ છે. ગીતાર્થોનું આચરણ. આ અંગેની તલસ્પર્શી વિચારણા એટલે માર્ગ-બત્રીસી.
(૫) ભક્તિ-બત્રીસી : ટૂંકસારઃ ‘વીતરાગ તીર્થંકર મહાન છે' માટે જ તેમની સર્વોત્કૃષ્ટ ભક્તિની પ્રેરણાત્મક વાત પૂ. ઉપાધ્યાયજી મ. આ બત્રીસીમાં વર્ણવે છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૮) વાદ-બત્રીસી : આઠમી બત્રીસીમાં પૂ. ઉપાધ્યાયજી મ.વાદ અંગેની વિચારણા રજૂ કરતાં વાદના પ્રકાર, અધિકારી, ફલ, વિષય વગેરે દર્શાવે છે. શુષ્કવાદ, વિવાદ અને ધર્મવાદએમ ત્રણ પ્રકારનો વાદ છે.
|
(૬) સાધુસામગ્ર-બત્રીસી : સાધુજીવનની સંપૂર્ણ સફળતા શેમાં ? તેનું વિસ્તૃત પ્રતિપાદન આ બત્રીસીમાં આવે છે.
(૧૦) યોગ-લક્ષણ બત્રીસી : ૧૦મી બત્રીસીમાં યોગ, યોગનું લક્ષણ, યોગના પ્રકાર, યોગના કાળ, યોગના અધિકારી, અનાધિકારીના લક્ષણ, યોગના મુખ્ય ઘટકો, નિશ્ચય-વ્યવહારથી યોગનું સ્વરૂપ, યોગનું ફળ વગેરે બાબતોને મુખ્યતયા વણી લીધેલી છે. મોક્ષની સાથે સંબંધ કરાવે એવી પ્રવૃત્તિને યોગ કહેવાય.
(૧૧) પાતંજલયોગલક્ષણ-બત્રીસી : ૧૧મી બત્રીસીમાં પાતંજલ યોગદર્શનમાન્ય યોગલક્ષણની વિચારણા કરેલ છે.
(૧૨) પૂર્વસેવા-બત્રીસી : પૂર્વસેવા એટલે સાધનાનો પ્રાથમિક ઉપાય, પાંચ પ્રકારની પૂર્વસેવા છે. ગુરૂપૂજન, દેવાદિપૂજન, સદાચાર, તપ અને મુક્તિઅદ્વેષ.
માતા-પિતા-કલાચાર્ય-સ્વજનો-જ્ઞાનવૃદ્ધવયોવૃદ્ધ વગેરે સજ્જનોને ત્રણ સંધ્યા સમયે નમન બત્રીસીમાં પૂ. ઉપાધ્યાયજી મહારાજે ભક્ષ્ય-| કરવું. તેમની નિંદા ન સાંભળવી તે ગુરૂપૂજન અભક્ષ્ય વગેરેની વ્યવસ્થા દર્શાવી છે.
(૭) ધર્મવ્યવસ્થા-બત્રીસી
સાતમી
કહેવાય.
For Private And Personal Use Only