Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૪ અંક ૨, ૧૬ ડિસેમ્બર ૨૦૦૩]
સતત નજરમાં રાખીને વ્યવહાર માર્ગનો ટ્ટર પણે અમલ કરવાની વાત કરી છે, એ જ| વિતરાગ સર્વજ્ઞ ભગવંતનો સાચો મોક્ષમાર્ગ છે. અંતરથી વિરક્ત આત્માએ પણ વ્યવહારમાં વિરક્તિના નિતી નિયમો પાળવા જ પડે અને આથી જ આખા જગતને સંસાર ત્યાગી ને જ મોક્ષે જઈ શકાય છે. આ વાતની પ્રતિતિ કરાવા માટે દેવાધિદેવ તા૨ક આત્મા રાજવૈભવને ત્યાગે છે અને દીક્ષા ગ્રહણ કરે છે. પરંતુ પ્રભુમહાવીરે એવો સંદેશ આપેલ છે કે ‘વારઃ પ્રથમો ધર્મઃ' મોક્ષ પામવા માટે વિચાર શુદ્ધિ ભલે મુખ્ય ધર્મ હોય પરંતુ આચાર શુદ્ધિ એ તો, તે માટેનો પ્રથમ ધર્મ છે. આચાર ધર્મની અવગણના કે ઢીલાશ
|
|
સહેજ પણ ચાલી ન શકે. આ રીતે પ્રભુએ ભોગસુખોમાં રાગાદિ પરિણતિ ચાલુ રહેશે તો
આપણા આત્માને અનંતા જન્મો જ્યાં ત્યાં લેવા પડશે. તે પ્રત્યેક જન્મમાં તે જાત જાતની પહિંસા કરતો જ રહેશે. સ્વદયા એટલે રાગ, દ્વેષ કે મિથ્યાત્વ અવિરતિ આદિની પરિણતિ સેવવી
વ્યવહાર માર્ગનું કેટલું બધું ઉંચુ મૂલ્યાંકન કરેલ છે. અને દેવાધિદેવ ફરમાવે છે કે વિશ્વ માત્રના કલ્યાણનો સદા વિચાર કરતો રહેજે. પણ ધર્મક્રિયાઓના વ્યવહાર માર્ગનું તારૂં પોતીકુ જીવન ત્યાગીશ નહીં. ચાલો આપણે સૌ દેવાધિદેવના સંદેશાના સમજીએ, વિચારીને વાગોળીએ, અને આચરણમાં ઉતારીએ, એ જ મોક્ષગામી બનવાનો સરસ અને સરળ ઉપાય કહી શકાય.
નહીં. જેથી સ્વઆત્મા કર્મબંધ કરીને હેરાન થાય નહીં. સ્વદયા એ વિકલ્પ શૂન્ય છે જ્યારે ૫૨ દયા વૈકલ્પિક છે. સ્વદયા સીધો મોક્ષનો હેતુ છે, યારે પરદયા સ્વર્ગ આદિ આપનારી છે. સ્વદયાની વાત નિશ્ચય દ્રષ્ટિ એ છે. વ્યવહાર દ્રષ્ટિ એ લો
પરદયાનું પણ ખૂબ ભારે મહત્વ છે. આ રીતે સ્વદયાને સતત લક્ષમાં રાખીને પરદયાનું વધુમાં વધુ સેવન કરવું કોઈ પણ રીતે બીજા જીવોનું પિડન કરવું, ઇચ્છવું કે અનુમોદવું એ પણ પરહિંસા છે. કોઈ પણ રીતે હિંસા થતી હોય તેને રોકવી જોઈએ. અબોલ પ્રાણીની રક્ષા કરવી એ જીવનો ધર્મ છે. ઓછામાં ઓછી હિંસા દ્વારા જીવન નિર્વાહ કરવાના લક્ષને જયણા કહેવામાં આવે છે. અને ધર્મની માતા એકાંતે નિર્જરા કહી છે. જૈનોએ ચુસ્તપણે જયણા પાળવી જોઈએ.
આપણે પ્રભુમહાવીરનાં સંદેશા વિશે થોડું જાણ્યું તો હવે પ્રભુના ૩ ઉપદેશ વિશે વિચારી લઈએ.
|
૧લો ઉપદેશ-“આચારે અહિંસક બનો.’
આપણે પ્રભુનાં પહેલા સંદેશમાં કરૂણાવંત બનો એ વિશે જાણી લીધું. પરંતુ આપણે માત્ર વિચારે જ નહીં પરંતુ આચારથી પણ અહિંસક બનવાનો પ્રભુનો પ્રથમ ઉપદેશ છે. અહિંસા એ જિનશાસનની કુળદેવી જ છે. જિનેશ્વર દેવની
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૧૫
માતા ત્રિશલા છે પરંતુ જિનેશ્વરે સ્થાપેલ જૈન ધર્મની કુળદેવી અહિંસા જ કહેવાય છે.
મોક્ષ પામવા માટેનું મોટું મહાવ્રત એટલે સર્વથા હિંસા વિરમણ વ્રત.'' મન, વચન અને કાયાથી સુક્ષ્માતી સુક્ષ્મ રીતે પણ હિંસા ન કરવી, ન કરાવવી અને આવી હિંસાની અનુમોદના પણ ન કરવી. એટલા માટે જ અહિંસા પરમોધર્મનો
ઉપદેશ જૈન ધર્મમાં અપાયેલ છે. જો તમે બીજાને દુઃખ આપશો તો એવો કર્મ બંધ કરશો જેથી તમે દુ:ખી થશો. આમ ૫૨ની હિંસા કરનારો આત્મા ખરેખર તો પોતાની જ હિંસા કરે છે, માટે જ પરહિંસા તો બંધ કરવી જ જોઈએ પરંતુ સ્વહિંસા તો એકદમ જલ્દી બંધ કરવી જોઈએ. જો
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 532091 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 101 Ank 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pramodkant K Shah |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 29 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |