Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી મરૂદેવા માતાની કથા :
તપ અને સંયમ ગુણરહિત કેટલાય ભવ્યજીવો કેવળ વિશુદ્ધ ભાવનાથી સિદ્ધિ પદને પામે છે. લઘુકર્મી મરૂદેવી માતાની જેમ :
જે વખતે ઋષભદેવ ભગવાને ચારિત્ર અંગીકાર કર્યું તે વખતે ભરત ચક્રવર્તી મહારાજા હતા. શ્રી 28ષભદેવસ્વામીની માતા મરૂદેવા હંમેશા ભરતને ઠપકો આપતા હતા. હે વત્સ! તું રાજ્યસુખમાં મોહિત બની મારા પુત્રની ખબર પણ ડરતો નથી, હું લોકોના મુખે આ પ્રમાણે સાભળું છું કે-મારો પુત્ર ત્રઋષભ એક વર્ષ સુધી અન્ન અને પાણી વિના ભૂખ્યા અને તરસ્યા, વસ્ત્ર વિના એકલો વનમાં વિચરે છે. ઠંડી અને તાપ સહન કરતો મહાદુઃખને અનુભવે છે. એકવાર મારા પુત્રને તું અહિં લાવ, તેને ભોજન વગેરે હું આપું અને પુત્રનું મુખ જોવ. તે સમયે ભરતે કહ્યું કે—માતા તમે શોક ન કરો. અમે સંખ્યામાં સો એ તારા જ પુત્રો છીએ. મરૂદેવા માતાએ કહ્યું, તે સત્ય છે પરંતુ આંબાના ફળની અભિલાષાવાળાને આંબલીના ફળ મળે એથી શું? તેમ મારા પુત્ર ઋષભ વિના આ આખો સંસાર શુન્ય લાગે છે. આ પ્રમાણે હંમેશા ઉપાલંભ આપતી, પુત્રના વિયોગથી રૂદન કરતી, તેના નેત્રો ઉપર પડલો આવી ગયા. આ પ્રમાણે એક હજાર વર્ષ વિતી ગયા બાદ શ્રી ઋષભદેવ ભગવંતને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. ચોસઠ ઇન્દ્રોએ આવી સમોવસરણની રચના કરી, ઉદ્યાનપાલકે ભરતને વધામણી આપી ભરતે પણ આવીને મરૂદેવા માતાને શ્રી ઋષભદેવ પ્રભુનું સ્વરૂપ કહ્યું, તમે મને હંમેશા ઉપાલંભ આપો છો.- કે મારો પુત્ર ઠંડી–તાપ વગેરે પીડાઓ અનુભવ કરે છે અને એકલો વનમાં વિચરે છે.’ તો આજે તમે મારી સાથે પધારો. તમારા પુત્રની મહાદ્ધિ દેખાડું. આ વચન સાંભળી પુત્રને જોવા ઉત્કંઠાવાળા દાદીમાને હાથી ઉપર બેસાડીને તેઓ સમવસરણમાં ગયા. ત્યાં દુંદુભીનો નાદ સાંભળીને મરૂદેવા માતા ઘણા આનંદિત થયા અને ત્યાં દેવદેવીઓના જય જય શબ્દો સાંભળીને તેણીને હર્ષના આંસુ નીકળવા લાગ્યા તેનાથી આંખનો રોગ નાશ પામ્યો, અને તેથી ત્રણ ગઢ, અશોકવૃક્ષ, છત્ર, ચામર વિગેરે પુત્રની સર્વ ઋદ્ધિ દેખી અનુપમ આઠ પ્રતિહાર્ય વગેરે મહા ઋદ્ધિ જોઈ મનમાં મરૂદેવી માતા આ પ્રમાણે વિચાર કરે છે. આ સંસારને ધિક્કાર છે, મોહને ધિક્કાર છે. હું એમ જાણતી હતી કે મારો પુત્ર એકલો વનમાં ભૂખ્યો અને તરસ્યો ભમતો હશે પરંતુ આવા પ્રકારની ઋદ્ધિ પામવા છતાં પણ મને કદી સંદેશો ન મોકલ્યો અને હું તો હંમેશા પુત્રના મોહથી અતિદુ:ખી થઈ તેથી આ કુત્રીમ એકપક્ષી સ્નેહને ધિક્કારે પડો. કોનો પુત્ર? કોની માતા? સર્વે લોકો પોતાનો સ્વાર્થ સાધવામાં રસીક હોય છે. કોઈપણ કોઈને પોતાના સ્વાર્થ વિના પ્રિય થતો નથી. આ પ્રમાણે વિચાર કરતી ભાવવિશુદ્ધિથી ઘાતકર્મના ક્ષયથી કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી અંતમુહુર્ત કાળમાં આયુષ્ય પૂર્ણ કરી તે મોક્ષમાં અવ્યાબાધ એવા શાશ્વત સુખને પામ્યા. અનાદિકાળથી સ્થાવરપણામાં–એકેન્દ્રિયપણામાં રહેલ મરૂદેવા માતાનો જીવ ‘આ અવસર્પિણીમાં મનુષ્યભવ પ્રાપ્ત કરી પ્રથમ સિદ્ધ થયા.' આ પ્રમાણે કહીને તેનું શરીર દેવોએ ક્ષીર સમુદ્રમાં વહાવ્યું. મરૂદેવા માતાનું આ દેષ્ટાંત જાણીને કેટલાક કહે છે કે તપ, સંયમ વગેરે વિના જેવી રીતે મરૂદેવા માતા સિદ્ધિપદને પામ્યા. તેવી રીતે અમે પણ મોક્ષમાં જઈશું. આ પ્રમાણે મૂઢ પુરૂષો આવું આલંબન ગ્રહણ કરે છે. પરંતુ આવું આલંબન વિવેકી પુરૂષોએ ગ્રહણ કરવું જોઈએ નહી, કારણ કે તે મરૂદેવામાતા અનાદિકાળથી સ્થાવરમાં રહેલા ક્યારે પણ ત્રસભવને નહીં પામનારા તેમ જ તીવ્ર કર્મને નહીં બાંધનારા તેથી અત્યંત લઘુકર્મવાળા હતા. તેથી જ કેવળ વિશુદ્ધભાવનાથી સિદ્ધિપદને પામ્યા. અનંત જીવો મોક્ષમાં ગયા છતાં આવો કોઈક જીવ ભાગ્યે જ મોક્ષમાં જનાર થાય છે. | ઉપદેશ –સંસારની અસારતાના સ્વરૂપને બતાવનાર મરૂદેવામાતાનું દૃષ્ટાંત જાણી હે ભવ્ય જીવો તમે પણ હંમેશા ચિત્તમાં આવી વિશુદ્ધ ભાવના ધારણ કરો. - ઉપદેશમાળા પુસ્તકમાંથી સાભાર
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 532085 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 100 Ank 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pramodkant K Shah |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 29 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |