________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
સપ્ટેમ્બર-ઓકટોબર : ૯૮]
www.kobatirth.org
જ્ઞાન પંચમી
લેખક : પૂ. આ. શ્રી પદ્મસાગરસૂરિજી. મ રજુઆત : મુકેશ એ. સરવૈયા
શાસ્ત્રકાર મહર્ષિં સમજાવે છે કે જ્ઞાન, દશ ન, ચારિત્ર અને તપની તિથિ કાઇ નક્કી નથી, પણ એક ગુણુને લઇને જ્ઞાનપ'ચમી નક્કી થઇ છે.
જ્ઞાન પ'ચમી પાછળ દીદિના મહાસાગર પડયા છે. એને શાસ્ત્રષ્ટિથી જોવું પડશે.
આ જીવ આઠ કમ'ની જાળથી સ'સારમાં ભટકી રહ્યા છે. આત્મા પર કમ'નાં પડ લાગેલા છે. તેથી આત્માનું હીર અર્થાત્ શુદ્ધ સ્વરૂપ દેખાતું નથી. આત્માનુ' સ્વરૂપ જ્ઞાનથી જણાય છે.
આત્માના ગુણ જ્ઞાન છે. જેમ જેમ જ્ઞાન આવતું જાય, તેમ તેમ આત્મા શુદ્ધ બનતે જાય છે. સ્વ અને પરને પ્રકાશિત કરનાર
જ્ઞાન છે.
શ્રુત જ્ઞાન ખેાલતું છે, ત્યારે કેવળ જ્ઞાન મૂળુ છે. કેવળ જ્ઞાનને ખતાવનાર શ્રુત જ્ઞાન છે. સિદ્ધને એાળખાવનાર અરિહંત છે. અરિહંતા પણ સિદ્ધને જ નમસ્કાર કરે છે. સ'સારને પાર કરાવનાર જ્ઞાન છે. શ્રુત જ્ઞાન આત્માને ઓળખાવે છે. જીવા અજ્ઞાનથી કમબંધન કરે છે.
ત્રિડ વાસુદેવના ભવમાં ઊંઘતી વખતે સ’ગીત બંધ કરાવવાનું સેવક ભૂલી ગયા, તે વાસુદેવે તેના કાનમાં સીસું રેડાવ્યું. આ હતી અજ્ઞાન અવસ્યા. જેમ જ્ઞાન આવતું ગયું, તેમ વિષય કષાય પાતળા થતાં ગયા. જ્યારે પ્રભુના કાનમાં ખીલા ઠેકાય છે, ત્યારે પ્રભુ વિચારે છે. અજ્ઞાન અવસ્થામાં કરેલું કમાઁ જ્ઞાનથી ભાગવવાનુ છે, ’
અ‘ધારામાં છેડવાની છે.
વાળેલી ગાંઠ
રોગ, શેક, દુ:ખ મધુ કમથી આવે છે. જ્ઞાનથી બધાને વિચાર કરવાના છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮૫
ચીકણી બનતી નથી, તેવી રીતે જગતમાં રહેવા જીભ ગમે તેટલું ઘી ખાય, પણ તે છતાં ચીકાશથી ચીકણા થઇને જીવવાનું નથી, પણ અલિપ્ત રહેવાનું છે. આ બધુ જ્ઞાનથી સમજાય છે. આ સમજણ માટે જ્ઞાન પ'ચમી છે.
પ્રકાશમાં
ચાર ચાર માસ વરસાદ વરસ્યા, વાતાવરણ ભેજ લાગેલ હોય. શરદ પછીનું આકાશ શુદ્ધ ભેજથી છવાઈ ગયું. ત્યારે પુસ્તકને ખૂબ જ હાય છે, તડકે, ચાખ્ખા હેાવાથી ચેપડીઓના ભેજ ચાલ્યે। જાય. પુસ્તકાના ભડારા દર વર્ષે ચેાખ્ખા થવા જોઇએ.
પુસ્તકનું ( શ્રુતજ્ઞાનનુ') રક્ષણ પ્રાણથી પણ કરવું જોઇએ.
પહોંચ્યા.
જ્ઞાનની પૂજા ત્રણ પ્રકારે કરવાની છે : (૧) જ્ઞાનના સાધનને ( પુસ્તકા – ગ્રંથા ) તે પૂજવાના-સ્વચ્છ રાખવાના (૨) જ્ઞાનના સાધકને પૂજવાના. (૩) જે સાધ્ય છે, તે ઉપકરણાની
પુજા કરવાની.
ચડકૌશિકને જ્ઞાન આવતાં આઠમાં દેવલે કે
For Private And Personal Use Only
જ્ઞાનની આશાતના કદિ કરવી નહિ.
જ્ઞાનથી આત્માને શે।ભાવવાના છે. જ્ઞાની શ્વાસેાશ્વાસમાં કર્મના ક્ષય કરી નાખે છે.