________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
જાન્યુ ફેબ્રુ. : ૯૬ ]
www.kobatirth.org
ભમરી એક સામાન્ય જીવ છે, તેની સ‘ગતથી ઈયળ પણ ભમરી બની જાય છે, જો કે તે ભમરી બનવાના સંસ્કારવશ જ પેાતાનુ પૂર્વ શરીર છેડીને ભમરી બની જાય છે. ઇયળ જો ભમરી અને, તે ભમરીને કાઈ વાંધે નથી હોતા. આ જ રીતે પરમાત્માનાં ધૂન-ભજન વિગેરે કરવાથી અને પરમાત્મા બનવાની સાધના કરવાથી આત્મા
પણ પરમાત્મા બની શકે છે. એમાં પરમાત્માને કોઇ વાંધો નથી હોતા. શુદ્ધ દ્વૈતવાદના મતાનુ સાર પણ જીવ સદાય જીવ જ નથી રહેતા, તે શિષ ( પરમાત્મા ) બની શકે છે. માત્ર શરત એટલી જ કે તે બધનોથી મુક્ત હાવા જોઇએ
સવાલ એ જાગે છે કે પરમાત્માની જેમ આત્મા પશુ સ`શક્તિમાન છે, તે પછી તેણે
પરમાત્માના શરણમાં જવાની અને પરમાત્મા પાસે સાયતા માગવાની જરૂર શી ? વાસ્તવમાં જ્યારે આત્મા પૂર્ણ શુદ્ધ બનીને પરમાત્મ સ્વરૂપ બની જાય છે, ત્યારે તેણે કાઇના શરણે જવાની, સહાયતા માગવાની કે આરાધના કરવાની આવ શ્યકતા રહેતી નથી, કારણ જ્ઞાની પુરુષા શુદ્ધ વીતરાગ આત્માને જ પરમાત્મા માને છે. તેથી તેએ કહે છે. --
यः परमात्मा स एव ऽहं योऽहं सः परमस्ततः । અમેન મયાડડરાધ્યા, નાન્યઃ રિવિતિ થિતિઃ।।
*
જે પરમાત્મા છે તે જ હું છું અને જે હું છુ. તે જ પરમાત્મા છે. એટલે હુ જ મારા દ્વારા આરાધ્ય છુ', આત્માથી ભિન્ન કોઈ આરાધ્ય નથી, આ જ મારી સ્થિતિ છે, ”
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૧
પરંતુ વ્યવહારમાં આત્માં પૂર્ણ શુદ્ધ ન હોવાથી પરમાત્માનું શરણુ અને સહાયતા ચાહે છે તથા આરાધના અને સાધના પણ કરવા ઇચ્છે છે.
સમાન છતાં ભિન્ન :
હવે પ્રશ્ન એ છે કે જ્યારે બધા આત્માએ સ્વભાયથી સમાન છેતે। પછી સંસારી આત્માએમાં આ ભિન્નતા કેમ દેખાય છે? નની યાતના ભાગવનાર નારકીના આત્મા, અને એક શ્વાસમાં ૧૮ વાર જન્મ મરણ કરનારા નિગેદના આત્મા સમાન છે. સ્વર્ગના રાજા ઇન્દ્ર, પૃથ્વીકાય વિગેરેના રૂપમાં રહેવાવાળાં સ્થાવર તથા પશુપક્ષી કીડા-પતંગિયાં વગેરે સહુના આત્મા મૂળરૂપમાં સમાન છે. તે પછી વિભિન્ન ગતિએ, ચેનિએ, ઇંદ્રિયા વિગેરેના કારણે જીવેામાં વિવિધતા, વિસદેશતા અને ભિન્નતા કેમ દેખાય છે ?
જ્ઞાની પુરુષા કહે છે કે આ વિભિન્નતાએ આત્માના સ્વભાવ કે સ્વરૂપની અપેક્ષાએ હાતી નથી. સ્વરૂપની અપેક્ષાએ તેા ‘ એગે આયા’ કહીને આત્મદ્રવ્યનું એકત્ત્વ દર્શાવીને બધાને આત્મા સમાન અતાન્યા છે, જેવી રીતે બધા સૂર્ય સ્વભાવથી સમાન છે. બધા ચંદ્રમાં પ સ્વભાવની કેાઈ ભિન્નતા નથી. બધાના ગુણ એક સરખા છે, પરતુ મેઘપટલ ( વાદળ ) વિગેરે આડા આવી જવાથી તેમના પ્રકાશમાં ભિન્નતા દેખાય છે.
આજ રીતે બધા આત્માએ સ્વભાવ અને ગુણુથી સમાન હૈાવા છતાં પણ કમજનિત
For Private And Personal Use Only