Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૯
જુલાઈ-ઓગસ્ટ-૯૫ ] લખતાં જણાવ્યું છે કે : “તત્વ ઉપવાસ શબ્દથી કર્યા સિવાય તપથી કઈ ખાસ લાભ થઈ શકતે મહાન આદશની સમીપમાં વાસ કરે એવું નથી. ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજે અર્થ જણાવે છે. કષાયવૃત્તિ અને વિષય પ્રવૃત્તિને કહ્યું છે કે :ત્યાગ કર્યા વગર ઉપવાસ સિદ્ધ થતું નથી. ' દુબલ નગ્ન માસ ઉપવાસી, માયા રંગ;
આ ઉપરથી તપાચરણની સાથે સાથે સંયમની તે તે ગભ અનંતા લેશે, બેલે બીજું અંગ. કેટલી જરૂરિયાત છે તે સમજી શકાશે. તપ શો અર્થાત્ માસક્ષમણને પારણે માસક્ષમણના માટે કરવું જોઈએ. ? કઈ રીતે કરવું જોઈએ ? ઉપવાસ કરી પારણાને દિવસે માત્ર સુકા પાંદડાં તપ કરવા પાછળ કેવું ધ્યેય હોવું જોઈએ? તે અથવા અડદના મુઠ્ઠીભર બકુલા ખાઈને કરોડ સંબંધમાં દશવૈકાલિક સૂત્રમાં કહેવામાં આવ્યું વરસ સુધી તપસ્યા કરી, નગ્ન દિગંબરપણે
જંગલમાં વિચરી શરીરને હાડપિંજર બનાવી દે; (અ) આ લેકના સુખ માટે કે ધન, સ્ત્રી, પણ જે તેના હૃદયમાં માયાનો અંશ રહી જાય પુત્ર વગેરે ઈચ્છિત વસ્તુઓની પ્રાપ્તિ માટે તપ તે તેણે અનંતા ભ લેવા પડશે. આજ અર્થમાં ન કરવું જોઈએ. તપથી માગીએ તે મળી શકે શ્રી ઉમાસ્વાતિ મહારાજે તત્ત્વાર્થ સૂત્રમાં પરંતુ તપ પાસેથી આવી વસ્તુઓની માગણી નિ:શલ્ય વતી અર્થાત્ જે શલ્ય વિનાને કરવાથી તપને લાંછન લાગે છે, અને તપનું હોય તેને જ વતી થવાનો અધિકાર છે એવું સારૂં ફળ ઓછું થઈ જાય છે.
(બ) પલકમાં પૌલિક ઈચ્છિત સુખ પૂજ્ય મહાત્મા ગાંધીજીએ પણ કહ્યું છે કે : મળે તે હેતુથી તપ ન કરે. તપથી આવી “તપાદિની સાથે શ્રદ્ધા, ભક્તિ, નમ્રતા ન હોય, બાદ્ધિ સિદ્ધિ મળે પણ તેથી આમાં આતરેદ્ર તે તપ એ મિથ્યા કષ્ટ છે. તે દંભ પણ હોય. ધ્યાનમાં પડી જાય છે અને પરિણામે મહા એવા તપસ્વી કરતાં સુખપૂર્વક ખાનારા પ્રભુ ભક્ત દુઃખમાં પડે છે. મોક્ષના મહાન ફળને આપ૦ હજારગણા સારા છે. ” વાની શક્તિવાળો તપ તુચ્છ ફળની ખાતર દશવૈકાલિક સૂત્રમાં કહ્યું છે કે “જે તપ વેડફાઈ જાય છે.
કરે છે પણ કષાયને નિરોધ નથી કરતા તે બાહ્ય (ક) લાકમાં કીતિ વધે, પ્રશંસા, બાલ- તપસ્વી છે. ગાજરનાનની માફક તેનું તપ કર્મોના બાલા થાય, માન મળે તેવા ઇરાદાથી કે પૂજા નિજાને માટે નહિ પણ અધિક કમબંધનું સત્કારની અપેક્ષાએ તપ ન કરવું.
કા૨ણ બને છે.” (૯) કમની નિજાના આશય સિવાય સૂત્રકૃત્તાંગ સૂત્રમાં કહ્યું છે કેઃ “મોટા બીજે કઈ પણ આશય તપ કરવાની પાછળ ન કુળમાં ઉત્પન્ન થયેલે હાઈને જેઓએ દીક્ષા હવે જોઈએ.
લીધેલી હોય અને જેઓ મહા તપસ્વી હોય અગ્નિના તાપમાં સુવર્ણ જેમ શુદ્ધ થાય
તેવાઓનું તપ પણ જે કીતિની ઈચ્છાથી થયેલું છે, તેમ કમરૂપી રજથી મલિન થયેલા આત્માને હોય તો તે શુદ્ધ નથી. પોતાની પ્રશંસા કરવા
ગ કરાવવા માટે પિતાના તપની બીજાને જાણ કરે શુદ્ધ કરવા તપ એક અમોધ સાધન છે અને તેથી જ તપ એક મહાન સાધના છે. પરંતુ
નહિ તે જ તે ખરૂં તપ છે. ' વિષય કષાયાદિ દોષ દૂર કર્યા સિવાય, વૃત્તિઓ માણસ પોતાની વૃત્તિના સ્વરૂપને સમજ્યા પર વિજય મેળવ્યા વિના, આત્મસ્વરૂપમાં રમણના વિના માત્ર વસ્તુને ત્યાગ કરી દે તે તેથી તેના
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 532027 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 092 Ank 09 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pramodkant K Shah |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |