Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જાન્યુઆરી-૯૫]
શંકા અતિચાર વિષે વર્ણન
અને તેના ઉપર ધનદેવનું બીજું સ્થાનક
કડક
સમકિત મેળવ્યા પછી પણ તેમાં અશુદ્ધિઓ વસ્તુને જાણવા પૂરતે બધાને થાય જ, પરંતુ રહી ગઈ હોય તે એવું અશુદ્ધ સમકિત એ સંદેહને ટાળવાના ઉપાયે ન લેવા અને મેળવ્યાથી કશોય ગુણ-લાભ થતું નથી, માટે વસ્તસ્વરૂપને સમજવા પણ તકલીફ ન લેવી, સમકિતને વિશુદ્ધ રાખવા માટે જે જે ઉપાયો કિંતુ હમેશાં જીવ, અજીવ, પુનર્જન્મ વગેરે શાસ્ત્રમાં બતાવેલા છે તે બધા ઉપાયને અહીં વિશે મનમાં સંદેહ રાખી જ મૂકે એનું નામ નિષ રીતે કહેવાના છે. સમકિતને અશુદ્ધ દેશ શંકા. સર્વ શકો એટલે સંપૂર્ણ દ્વાદશાંગી કરનારા અને અશુભ ભાવનાજનક એવા ચાર તરફ જ શંકાની નજરે જોવું અર્થાત્ એ દ્વાદશાંગી દે છે. ૧ શંકા, ૨ કાંક્ષા, વિચિકિત્સા શ્રી જિનભગવાને બનાવેલી છે કે બીજા કેઈએ અને ૪ પરપાખંડ પ્રશ સા. આ ચારે દે બનાવેલી છે? તાત્પર્ય એ કે- સમસ્ત શા સમ્યકત્વને વિલેપ કરનારા છે અને પાપરૂપ છે વિશે તેના પ્રમાણિકપણાની શંકા કરવી તેનું માટે દૂરથી તજી દેવા લાયક છે. સમકિતને નામ સર્વ શંકા છે, જેનું મન ભગવાને કહેલાં વિશુદ્ધ કરનારા એવા જ બીજા ચાર સુંદર ગુણે ત સંબધે શક્તિ હોય અને શકિત હવાને શાસ્ત્રમાં બતાવેલા છે. ઉપખંહણ, અવિ- લીધે જ કલુષિત હોય-ડોળાયેલું હોય એવો શંકામૂદષ્ટિ, સ્થિરીકરણ અને વાત્સલ્ય. આ શીલ માનવ કઈ પણ કાર્યમાં નિશ્ચયપૂર્વક વિશિષ્ટ ચારે ગુણે હમેશાં આચરવા લાયક છે, સમ્યકત્વનું રીતે પ્રવૃત્તિ કરી શકતું નથી. જેનું ચિત્ત શંકાને પિષણ આપનાર છે અને પુણ્યરૂપ છે, આ હિંચકે ચડેલું હોઈ ડહોળાઈ ગયેલ છે, એ ચારે ગુણેના આચરણમાં કેઈ અશુદ્ધિ આવે માનવ આ લેકમાં કરવાનું એક વગેરેનું કામ કે દેષ હોય તે એ ચારે ગુણે પણ દેષરૂપ પણ કરી શકતું નથી, તે પછી એ શકાદગ્ધ થઈને વિપરીત બને છે. કાંસા વગેરે દેનું માનવ પારેલેકનું કામ તે શી રીતે કરી શકે? વળી સ્વરૂપ જ્યારે તેમને વર્ણવવા પ્રસંગ આવશે શંકાનું ઝેર ચડવાથી જેના મનમાં અનેક પ્રકારના ત્યારે બતાવશું. હમણું તે પ્રસ્તુત શંકાના સંક૯પ-વિક ઊડ્યા કરે છે તેથી મને વિક્ષિત દેષનું સ્વરૂપ આચાર્યશ્રી જણાવે છે. થઈ જાય છે. એ માનવ આ લેકમાં જ
સંશય કરે' એ શંકાનું સ્વરૂપ છે. ધનદેવ નામના વાણિયાની પેઠે દુઃખી દુઃખી થઈ શંકાના બે પ્રકાર છે. એક દેશ શંકા અને બીજી જાય છે. હવે ધનદેવની કથા કહેવામાં આવે છે. સર્વ શંકા દેશ શંકા એટલે જીવ, અજીવ
ધનદેવની કથા વગેરેમાં કઈ પણ એક તત્ત્વ વિશે શંકા કરવી આ જ ખૂદ્વીપ નામના દ્વીપમાં જ ઐરવત જેમ કે જીવ હશે કે કેમ? પુનર્જન્મ હશે કે નામના ક્ષેત્રમાં જયસ્થલ નામનું એક નાનું કેમ? એ સંદેહ રાખ. સંદેહ તે અજાણી ખેડ-ગામ છે ચારે બાજુ ધૂળના ગઢવાળું એ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 532024 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 092 Ank 03 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pramodkant K Shah |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |