________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બામાનંદ પ્રકાશ
જેનદર્શન
!
-
I
જૈનદર્શનની શરૂઆત કયારથી થઈ? એથી એ જૈનદર્શન પણ અનાદિ છે, એ
આવું વિશાલદષ્ટિ જૈનદર્શન કયારે ઉત્પન્ન સાબિત થયું. થયું ? એ બાબતમાં આજે બહુ ચર્ચાઓ જૈનધર્મનું અનાદિપણું તેમજ ચાલ્યા કરે છે. કેઈ કહેશે કે–મહાવીર પ્રભુથી
જૈનધર્મને ઉદય અને અસ્ત જૈનધમની શરૂઆત થઈ, કેઈ ભગવાન પાર્શ્વ, નાથથી શરૂ થયાનું જણાવશે. તે કોઈ શ્રી એ જૈનધર્મ મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં સદાકાળ આદીશ્વર ભગવતથી એ ધર્મનો પ્રારંભ થયાનું અવિરહપણે હેાય છે. જ્યારે ભારત તથા ઐરાવત બોલશે. પરંતુ આ વાત એકંદર યથાર્થ રીતે ક્ષેત્રમાં અમુક કાળે એ ધર્મ પ્રગટ થાય છે. જુદી છે.
અમુક કાળે વિનાશ પામે છે. જેમ કે વર્તમાન મૂળ વાત તે એ છે કે-આ સંસાર કે જેને
5 અવસર્પિણી કાળમાં થયેલા ચોવીશ તીર્થકરો જગતું , વિશ્વ બ્રહ્માંડ વગેરે જુદા જુદા નામથી
પૈકી પ્રથમ તીર્થકર શ્રી આદીશ્વર ભગવંતની બેલાય છે તે જગત્ અનાદિ છે. જગત્ કેવી
0 હયાતી પહેલાં આ ભરતક્ષેત્રમાં અદાર કેડીકેડી રીતે અનાદિ છે ? જગતના કે કર્તા હોઇ શકે સાગરપમ જેટલી કાળ જૈનધર્મનો અભાવ હતે કે નહિં? વિગેરે વિષયે પણ વિચારવા જેવા જ
પ્રથમ તીર્થંકર શ્રી આદીશ્વર ભગવંતને કેવળજ્ઞાન છે, પણ તે બાબતે આગળ રાખીને આજે તે ન
છેપ્રાપ્ત થયા બાદ તેમનાથી જૈનધર્મને પ્રારંભ આ ચાલુ વિષયને જ જ પુષ્ટ કરવાની જરૂર
થ અર્થાત્ ધર્મતીર્થની સ્થાપના થઈ. વચ્ચે છે. જેમ જગત અનાદિ છે તેમ મેક્ષ પણ
વચ્ચે તેમાં શૈથિલ્ય આવતાં તે તે સમયે થયેલા અનાદિ છે. “ અમુક સમયે અમુક જ સર્વથી
બીજા ત્રેવીસ તીર્થકરોએ પુનઃ એ ધર્મતીથને પહેલા સકલ કમનો ક્ષય કરી મોક્ષે ગયો”
સ્થિર કર્યું. એમ છેલ્લા તીર્થકર શ્રી મહાવીર એવું આપણું મન્તવ્ય નથી. એમ માનવા -
પ્રભુએ પણ એજ પ્રણાલિકા મુજબ ધર્મતીર્થન જઈએ તે તે અગાઉ મોક્ષના દ્વાર બંધ માનવા * જંબુદ્વીપધાતકીખંડ અને અર્ધ કરદીપ પડશે અને એ માન્યતા શાસ્ત્ર તેમજ યુક્તિ એમ અઢી દીપ એ મનષ્ય લેકનું સ્થાન છે. આ બંને રીતે વિરુદ્ધ છે. વસ્તુ એ નક્કી થઈ મનુષ્ય લેકમાં ૫ ભરત, ૫ ઐરાવત, ૫ મહાવિહ કે--સંસાર જેમ અનાદિ છે તેમ મોક્ષ પણ એમ ૧૫ કર્મભૂમિના ક્ષેત્ર છે. તે પૈકી મહાવિદેહ અનાદિ છે. મોક્ષની પ્રાપ્તિ શુદ્ધ ધમની ક્ષેત્રમાં હંમેશા ચેથા આરાના ભાવ છે, ત્યાં કાયમ આરાધના સિવાય સંભવી શકતી જ નથી. એટલે તીર્થંકર હોય છે અને મોક્ષની પ્રાપ્તિ તે ક્ષેત્રમાં મોક્ષની માફક મોક્ષપ્રાપ્તિમાં કારણભૂત શુદ્ધ કામ ચાલુ હોય છે, ધર્મ એ પણ અનાદિ છે, એમ નક્કી થયું. જે + અવસર્પિણી એટલે જે કાળે બુદ્ધિબળ, શુદ્ધ ધમની આરાધનાથી મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય એ આયુષ્ય, ધાન્યના રસકસ વગેરેને ક્રમે ક્રમે ઘટાડે જે આપણે જૈનધર્મ', એજ આપણું જૈનદર્શન થાય તે કાળનું નામ અવસર્પિણી.
For Private And Personal Use Only