Page Text
________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
હે વીતરાગ દેવ ! આપની સર્વશ્રેષ્ઠ પૂજા આવી જ રીતે જે ગૃહસ્થ મર્યાદિત રૂપમાં કે સેવા તે આપના આદેશ, સદેશે અને શીલને સ્વપત્ની - સંતોષવ્રતનો સ્વીકાર કરે આપના પદચિહ્ન પર ચાલવું તે છે.
અથવા તો પત્ની સાથે પૂર્ણ પણે શીલવ્રતને આનો સાર એ છે કે શીલપાલન કરવું એ અંગીકાર કરે એ જ ગૃહસ્થ તરીકે અહિંસા. ભગવાનની આજ્ઞા છે અને એમની આજ્ઞાની સત્ય વગેરેની મર્યાદા એનું ઉલ્લંઘન કરીને
હિંસા, અસત્ય, ચોરી, પરિગ્રહ, સીમાતિક્રમણ આરાધના કરવી એ જ શ્રેષ્ઠ પૂજા કે સેવા છે.
વગેર કરશે તે લે કે એને શીલપાલક કે સદ્ શીલ એટલે શું ?
ચરિત્ર નહિ કહે, આ દષ્ટિએ શીલમાં પાંચ વ્રત
સમાવિષ્ટ થાય છે અને તે સર્વથા ગ્ય જ છે. હવે સવાલ એ થશે કે “શીલ’ શબ્દના કયા તવાથસત્ર'માં “ત્રતy pદ થાકે અર્થને ગ્રહણ કરે. કેઈ વ્યક્તિ શીલપાલન
મમમ ' કહ્યું છે એટલે કે પાંચ અણુવ્રત અને માટે તમા૨ થઈ જાયપરંતુ એને શીલનું રહસ્ય, છીયા
સાત શીલ(૩ ગુણવ્રત, ૪ શિક્ષા વ્રત)ના ક્રમશ:
યત કથા વતન છા એને વાસ્તવિક અર્થ, શીલપાલનના ઉપાય
પાંચ પાંચ અતિચાર હોય છે. આમ કહીને અને મર્યાદાઓ તેમજ બેમાં આવતી મુશ્કેલીઓ
શીત્રથી બધાં ઉપવ્રતો ગ્રહણ કરવામાં આવે છે. સામે રાખવાની જાગૃતિનું એને જ્ઞાન હોય નહિ
આથી શીલનો અર્થ જીવનમાં મર્યાદા જાળવવી, તે એ એનું પાલન યથાર્થ રૂપે કરી શકશે
ઇન્દ્રિય અને મનની સુંદર ટેવ કે મધુર સ્વભાવ નહિ. કવચિત્ આવેશમાં આવીને શીલપાલનની
અથવા ર દ્વ્યવહાર એ થાય છે. પ્રતિજ્ઞા લઇ લેનાર એમાં સંકટ કે આપત્તિ આવતાં અથવા તે ભય કે પ્રલે ભન જાગતાં
થવા તે, ભય કે પ્રલે ભન જાગતાં આંતરરાષ્ટ્રીય પંચશીલમાં પણ અનાક્રમણ, ચલિત થઈ જશે. ક્યારેક પ્રતિજ્ઞાના આત્માને અહસ્તક્ષેપ. સાર્વભૌમત્વ, પરસ્પર સહયોગ જેવા. તજીને માત્ર એના ખોખાને વળગી રહેશે. શી રાદૂના સદાચારની મર્યાદા અથવા રાષ્ટ્રીય
આમ તે શીલ શબ્દના અનેક અર્થ થાય ચ ત્રિસ હિતાના અર્થમાં પ્રયોજાયેલ છે. છે. એને સર્વમાન્ય પ્રચલિત અર્થ સદાચ ર ન ધર્મને અનુસરનારાઓમાં શીલનો કે સદચારિત્ર છે. સદાચા ૨માં અહિંસા, સત્ય, બ્રહ્મચર્ય એ અર્થ વિશેષ પ્રચલિત છે. અસ્તેય, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહવૃત્તિનો સમા• સમવાયાં. સૂત્રની વૃત્તિમાં કહ્યું છે – વેશ થાય છે. બૌદ્ધધર્મમાં આ પંચશીલ તરીકે
“ ૪ ગ્રન્નનy * પ્રસિદ્ધ છે. એમાં પાંચમું શીલ અપરિગ્રહવૃત્તિને બદલે મધનિષેધ છે. ગમે તે હેય. પણ જે બ્રહ્મચર્યનો અર્થ એટલે વ્યાપક છે કે એમાં શીલનું પાલન કરવા ઈચ્છે છે એણે આ પાંચેયનું શીલના બધા અર્થો અને એના મૂળમાં રહેલા પાલન પિતાની ભૂમિકા અનુસાર કરવાનું જરૂરી સદાચાર અથવા સ દૂચારિત્રને માટે આવશ્યક બનશે, પૂર્ણરૂપે શીલને અંગીકાર કરનાર સાધુ તમામ ગુણોનો સમાવેશ થાય છે. આ કારણે જે જીવહિંસા કરે, ચોરી કરે, અસત્ય છે કે તે પ્રશ્ન પાકરણુસૂત્રમાં બધાં વ્રતમાં બ્રહ્મચર્યને અથવા તે પરિગ્રહવૃત્તિ રાખે તો જગત કે મહાન અને મુખ્ય બતાવ્યું છે. વિશ્વના બત્રીસ સમાજમાં કોઈ એને શીલવાન કહેશે નહિ. ઉત્કૃષ્ટ પદાર્થોની ઉપમા એને માટે પ્રયે જાઈ છે.
* જુઓ ‘પ્રશ્નવ્યાકરણુસૂત્ર”માં-મિ ૪ મદિfમ બાદifeઈ કામ સીસ્ટ તા જ વિગતે જ રંગ જ Íતી, મુત્તી, ગુરૂ તહેવા ચા” નવેમ્બર-૮૮).
પ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531969 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 086 Ank 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1988 |
| Total Pages | 27 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |