________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
ગ્વાલિયરના અમર શહીદ યાને ભામાશાહે
અમત્સ્યન્સ બાંડિયા
ઇતિહાસને પાને સુવર્ણ અક્ષરે લખી શકાય તેવી અનેક મહાન વિભુતિઓ વિસ્મૃતિના મહાન ગર્તામાં માનચાંદ પામ્યા વગર રહી ગઇ છે. તેમાંની એક અમચન્દ માંઠિયા.
વતની
તેશ્રી બીકાનેર (રાજસ્થાન )ના હતા તેમના પૂર્વજ ગ્વાલીયર વ્યાપાર અર્થે ગ્વાલીયરમાં આવી સ્થિર થયા હતા, તેમના દાદાનું નામ શાલચંદજી, પિતાનુ નામ અબીરચંદ, તેમાં સાડા ભાઈ એ જાલમસિંહ, માલ વહુ. જ્ઞાનચન્દ, બચન્દ, સાલસિંહ, માનસિંહ અને તેના પાતે, અમરચન્દ્રજી ગ્રાસ વાલ જ્ઞાતના ખાંડિયા ગોત્રીય શ્વેતામ્બર જૈન હતાં. આ ગોત્રના આદિ પુરુષ શ્રી જગદેવ
૨ ૧૬મી સદીમાં વીર અને દાનવીર પરમાર હતા. તેના પૌત્ર માલદેવ સાચા દેવ માધવ દેવ સાથે પાસેથી ધર્મ ગ્રહણ કરી, આશવાલ જ્ઞાતિમાં સામેલ થયા હતા. તે સમયે માધવ દેવજીએ કમજોર વગના ઉત્થાન માટે મુક્ત
6.
હાથે ધન-રેલ વહાવી હતી. દાનવીરતાની આ અનુકરણીય વરપરાના શ્રી ગણેશ કરવાની કારણે જ ‘ માંડિયા ” ઉપનામશ્રી પ્રસિદ્ધ થયા હતા. અમરચન્દ્ર ખાંડિયાના જન્મ આ વંશપરંપરામાં થયેલ હેાવાથી દાંતવીરતાા તેમનામાં જન્મ જાત ગુણ હતા.
એક લિન, સચ્ચરિત્ર જૈન પરિવારના વંશજ હોવાને કારણે તેમની સેવાભાવના, કર્તવ્ય પરાયણતા અને ઇમાનદારી સર્વથા પ્રશસનીય
મની હતી.
ફેબ્રુઆરી ૮૬]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લેખક : શ્રી રઘુવીર સહાય
મધ્ય ભારતની દેશી રિયાસતાના નરેશેાને કર્તવ્યનિષ્ઠ, ચારિત્રવાન અને ઈમાનદાર વ્યક્તિને ખજાનચી તરીકે નિમણુક આપવાની જરૂરિયાત હતી, ત્યારે તે મહાન પત્ર પર તેમની નિમણુક કરી હતી. ોિમ્બિયા નરસ જયાજીરાવે રાજકોષ માટે —( જે ગાજલી તરીકે ઓળખાતુ' ) તેમને પસંદ કર્યા, તે સમયે અપાર સપતિને કારણે સિન્ધિયા નરેશ ‘મેાતીવાલા ના નામથી મુખ્યાત હતા પણ ત્યાંની પ્રણાલી હતી કે કોઈ રાજા રાજ કાપની સપત્તિ નિહાળી શકતા નહિ. અગર તેમાંથી એક પણ પૈસો લઈ શકતા નહિ. આ રીતે ગ્વાલિયર રાજકોષની સ`પત્તિ દિનપ્રતિદિન વધતી રહેતી. પરિણામે રાજકોષમાં ખૂબ ધનસ'ચય કર્યો હતો અને તે ફક્ત કાષાયક્ષજ જાણતા. આ પ્રમાણે અમરચન્દ ખાંડિયા આ સ ́પત્તિના રક્ષક હતા એટલુ જ નહિ માલિક પણ હતા. તેથી પાતે જે ઇચ્છે તેા ગંગાજલીનિકાલી ધનકુબેર બની શકત, પણ તેએ ઇમાન માંથી મનચાહી સંપત્તિ અગર રત્નરાશીએ
પર પેાતાની જાન કુરબાન કરનાર એકર હતા. રાજકોષના એક પૈસાના ઉપયાગ પાતાને માટે
કરવામાં તે ઘોર પાપ માનતા.
સ'. ૧૮૫૭ના પ્રથમ સ્વાતંત્ર્યવિગ્રહના નાચક નાનાસાહેબે સેનાના કબ્જો હાથમાં લીધે. પેાતાના વિશ્વાસુ અમલદારાને નિયુક્ત કર્યા. યાગ્ય વ્યક્તિને ઊંચા પદ પર સ્થાપિત કર્યા. જેએ અંગ્રેજો સામે મેદાને પડયા હતા. અનેકને કાયમી નાકર બનાવ્યા. તેણે પુલિસ અફસર
[૫૩
For Private And Personal Use Only