________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
યક્ષ-યુધિષ્ઠિર પ્રશ્નોત્તરી
સંગ્રાહક-ખી. થાં. શાહુ
મહાભારતના વનપના એક અધ્યાયમાં યક્ષ અને યુધિષ્ઠિરની પ્રશ્નોત્તરી આપવામાં આવી છે યક્ષ પ્રશ્નો પૂછે છે, અને યુધિષ્ઠિર ઉત્તર આપે છે. આ પ્રશ્નોત્તરી ખૂબ રસિક અને વિચાર પ્રેરક છે. અહીં હું તેમાના ઘેાડાક પ્રશ્નો અને તેના ઉત્તરો આપુ છુ.
પ્ર॰ શાનાથી મનુષ્ય શ્રેાત્રિય થાય છે ? શાનાથી તે મહાન બને છે ? શાથી તે દ્વિતીય વાન (સાથીવાળા) બને છે અને શાથી તે બુદ્ધિ માન થાય છે?
ઉ॰ શાસ્રાધ્યયનથી મનુષ્ય શ્રોત્રિય થાય છે, તપથી મહાન બને છે, ધીરજથી તે સાથી વાળા બને છે અને વૃદ્ધોની સેવાથી તે માન થાય છે.
બુદ્ધિ
ભારે
પ્ર॰ કાણુ પૃથ્વી કરતાં પણ વિશેષ છે? કોણ આકાશ કરતાં પણ વધારે ઉચ્ચ છે ? કેણુ વાયુ કરતાં પણ વધારે વેગવાન છે ? અને કાણ તરણા કરતાં યે વધારે તુચ્છ છે?
ઉ॰ માતા એ પૃથ્વી કરતાં વિશેષ ભારે છે, પિતા એ આકાશ કરતાં વિશેષ ઉચ્ચ છે, મન એ વાયુ કરતાં પણ વધારે વેગવાન છે અને ચિંતા તરણા કરતાં પણ વધારે તુચ્છ છે.
પ્ર॰ પ્રવાસે નીકળેલાનેા મિત્ર કેણુ ? ઘરમાં વસેલાને મિત્ર કાણુ ? દાગીના મિત્ર કાણુ ? અને મરણની તૈયારીવાળાનેા મિત્ર કેણુ ?
ઉ॰ સહપ્રવાસી પ્રવાસે નીકળેલાના મિત્ર છે. ભાર્યાં એ ઘરમાં વસેલાને મિત્ર છે. વૈદ્ય એ રેગીના મિત્ર છે, અને દાન એ મણુની તૈયારીવાળાને મિત્ર છે.
મે, ૧૯૭૬
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્ર૦ ધર્મનું મુખ્ય સ્થાન કયું છે? યશનુ મુખ્ય સ્થાન શું છે ? સ્વર્ગનું મુખ્ય સ્થાન શુ છે? અને સુખનુ મુખ્ય સ્થાન શું છે?
ઉ॰ દક્ષતા એ ધર્મનુ મુખ્ય સ્થાન છે, દાન એ યશનુ મુખ્ય સ્થાન છે, સત્ય એ સ્વર્ગનું મુખ્ય સ્થાન છે અને શીલ એ સુખનુ મુખ્ય સ્થાન છે.
પ્ર૦ ધન્યવાદને ચેાગ્ય પુરુષામાં ઉત્તમ ગુણ કયેા છે? ધનામાં ઉત્તમ ધન કયું છે ? લાભામાં ઉત્તમ લાભ કયા છે ? અને સુખામાં ઉત્તમ સુખ કયુ છે?
ઉ॰ ધન્ય પુરુષામાં ઉત્તમ ગુણ દક્ષતા છે. ધનેામાં ઉત્તમ ધન વિદ્યા છે, લાભેશ્વમાં ઉત્તમ લાભ આરોગ્ય અને સુખામાં ઉત્તમ સુખ સતેષ છે.
પ્ર૦ જગતમાં શ્રેષ્ઠ ધમ કયા છે ? ક્રા ધર્મ સદા ફળદાયી રહે છે ? કાને વશ કરવાથી શાક કરવા પડતા નથી ? અને કેાની સાથે કરેલી મિત્રતા કદાપિ નષ્ટ થતી નથી ?
ઉ॰ લેાકમાં યા શ્રેષ્ઠ ધર્મ છે. શાસ્ત્રક્ત ધર્મ સદા ફળદાયી રહે છે. મનને વશમાં રાખવાથી શાક કરવા પડતા નથી અને સત્પુરુષા સાથેની મિત્રતા કદાપિ નાશ પામતી નથી.
For Private And Personal Use Only
૧૧૧ :