Page Text
________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અંક ૬ ) શ્રી મહાવીર જીવન :: સ્વાવિવેચન પાંચ કલ્યાણ કે શાસ્ત્રકાર ગણાવે છે. ચોવીશે તીર્થકરોના ૧૨૦ કલ્યાણુક સર્વ જીવોને આરાધ્ય છે. જેના જીવનથી જગતનું કલ્યાણ થાય તેને કયાક કહેવામાં આવે છે. સંત
ષોનો જન્મ જગતના કયાણને માટે છે. અવિદ્યાના અંધારામાં અથડાતા જગતને પ્રકાશ આપવા માટે છે, જે જીવાત્માએ કમની અનંત રાશિ કાપીને તીથFકરનામાગેત્ર ઉપાર્જન કર્યું છે તેવા પ્રતાપી જીવોના જન્મને જ ક૯યાણક કહેવામાં આવે છે કે જેના પ્રતાપથી નારકીના છ પણ બે ઘડી શાતા અનુભવે છે. આવું તીર્થંકર પદનું માહામ્ય છે.
સામાન્ય કેવળી, ગણુધરે, શ્રુતકેવળી કે બીજા સંતપુરુષોના જન્મને માટે કલ્યાણક શબ્દ વપરાતું નથી. જો કે આ સર્વ મોક્ષમામી આત્માઓ છે, પરંતુ તીર્થંકર પંદવીની ખાસ વિશેષતા છે. તેથી જ આપણે તીર્થકર દેવની જયંતિ ઉજવીએ છીએ કેમકે ચાદ રાજકને સુખ આપનાર સંતનો આ જન્મદિવસ છે. માટે જ કહ્યું છે કે “રઢુિં કાળë ઢોકોને સીતા તં ëિ કારમાળfë ” પ્રભુના જન્મથી ચાર રાજલકને મળતું સુખ એ જ એમના જન્મની મહત્તા છે.
તીર્થકર દેવનું ખાસ મહાગ્ય સામાન્ય કેવળી અને બીજા સ તો કરતાં તીર્થકર દેવની વિશેષતા એ છે કેતીર્થકર જન્મથી જ જ્ઞાનવાન છે અને પુણ્ય પ્રકૃતિમાં સર્વથી અધિક છે. જૈન શાસ્ત્રમાં ' ચાર પ્રકારના જિન કહ્યા છે. ૧ ઋતજિન ૧૦-પૂર્વધરથી ૧૪ પૂર્વધર સુધીના મુનિએ. ૨ અવધિજિન-અવધિજ્ઞાનવાળા મુનીશ્વર. ૩ મન:પર્યવજિન તે વિપુલ-જુમતિ મન:પર્યવ શાનધારક વિશુદ્ધધર શ્રમણ નિર્ચ થે. ૪ કેવળીજિન-તે સામાન્ય કેવળી ભગવંતે. આ ચારે જિનના અધિષ્ઠાયક તીર્થંકરદેવ દેવાધિદેવ કહેવાય છે. અષ્ટ પ્રાતિહાર્યરૂપ પૂજાને જેઓ લાયક છે તે જ તીર્થકર કહેવાય છે. ત્રીશ પ્રકારના અતિશય અને એક હજાર આઠ ઉત્તમ લક્ષણોથી વિભૂષિત હોય છે. એમની સામાન્ય કેવળી કરતાં વિશેષતા છે. ત્રિપદીની રચના જે ગણધર મહારાજા કરે છે તે તીર્થંકરદેવના ઉપદેશમાંથી જ થાય છે: સામાન્ય કેવળીના ઉપદેશથી તેમ બનતું નથી. તીર્થ કરપણું એ એક ભવની કમાણી નથી ત્યારે પણ અનેક ભવનો પરિપાક છે. એક અવસર્પિણીમાં કેવળી ભગવંતો અસંખ્યાતા હોય છે, તીયકરો માત્ર ૨૪ ચોવીશ જ હોય છે એ વિશેષતા છે. શ્રોતાના મનનું સમાધાન થાય એવા જ વચને તીર્થકરોના મુખમાંથી નીકળે છે એ એમને વચનયોગ છે. આ પુણ્ય પ્રકૃતિ સામાન્ય સંતમાં હોતી નથી. વળી તીર્થંકર દેવનો જન્મોત્સવ ભાવપૂર્વક દેવતાઓ કરે છે, તેમજ તીર્થંકર દેવ ચારે તીર્થની સ્થાપના કરે છે. બીજા સંતોથી આ કાર્ય થતું નથી. નીચેના લેકમાં “તીરા:” શબ્દ વપરાયો છે, તે સર્વે શ્વર તીર્થકર દેવને જ માટે છે, જે આપણા કથનને પુષ્ટિ આપે છે.
सुरासुरनराः सर्वे, येनैते स्ववशीकृताः। निर्जितो यः स कामोऽपि, ते यतीशाः सुखप्रदाः ॥१॥
અર્થનાવળી ૪૦૪
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531778 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 068 Ank 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |