Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિકૃતિ (૯ કે ૧૦ ) અને વિકૃતિગત (૩૦)
(લે. છે. હીરાલાલ કાપડીયા એમ. એ.) વિકૃતિ' એ સંસ્કૃત ભાષાને શબ્દ છે. એને વપરાય છે. માટે પાય (પ્રાકૃત) શબ્દ “વિગઈ છે. એ સંખ્યા-ઠાણ (ઠા ૯, સુત્ત ૬૭૮)માં વિગઈ' શબ્દ જૈન સાહિત્યમાં બે અર્થમાં વપ- નીચે મુજબની નવ વિકૃતિઓ ગણાવાઈ છે. (૧) રાયો છે, (૧) વિકાર અને (૨) વિકારજનક દૂધ, (૨) દહીં. (૩) માખણ, () ઘી, (૫) તેલ, ખાવા-પીવાની વસ્તુ. પ્રથમ અર્થવાચક ' વિગઈ' /
(૬) ગેળ, (૭) મધ, (૮) મધ અને (૯) માંસ. સદ ઉત્તરજઝયણ (અ. ૩૨)ના ૧૦૧માં પદ્યમાં
પસવણકપમાંની પાંચમી સામાયારી જોવાય છે ખરો, પરંતુ એ અત્રે પ્રસ્તુત નથી.
(સામાચારીઓમાં પણ આ જ નવ વિકૃતિઓને ઉલેખ દ્વિતીય અર્થવાચક શબ્દ વિવિધ જૈન ગ્રંથમાં
છે. આવસ્મયની નિજજુત્તિ (ગા. ૧૬૦૧) ની નજરે પડે છે. એ પૈકી કેટલાકની નોંધ આ લેખમાં
સમભાવવાળી હરિભદ્રસૂરિએ રચેલી ટીકા (૫ત્ર અ માં હું લેનાર છું. ‘વિગઈ ને બદલે કેટલાક જૈને
તેમજ પંચવયુગ (ગા. ૩૭૧)માં ઉપર્યુકત નવ વિગય’ શબ્દનો કયવહાર કરે છે.
વિકૃતિઓ ઉપરાંત “અવગાહિમક” નામની દસમી નાયાધમકહા (સુય- ૧, અ. ૮, સુત્ર ૬૪, વિકતિ દર્શાવાઈ છે. પચ્ચખાણભાસ (ગા. ૩૦)માં પત્ર ૧૨૨ આમાં ‘ વિગઈશબ્દ દિતીય અર્થમાં પણ દસ વિકૃતિઓ દર્શાવાઈ છે. એમાં “અવગા
લવ ર૬૭૭ વર્ષ વૈરાણ પુતિ ૩ નો હિમક’ને બદલે “પકવાનને ઉલેખ છે Gી જ્ઞાાપુર મહાતીર્થ શીટ્ટા કાત: વગીકરણ-ડાણ (ઠા. ૪, સુત્ત રજ) માં ધી તારશે મદારથ પ્રમુછી પૂ. શ્રી વિષય- વિકૃતિઓમાં ત્રણ વર્ગ પડાયા છે. (૧) ગેરસરેવરિયાળે , શ્રી ગુનાળિ વિકૃતિ, (૨) સ્નેહ-વિકૃતિ અને (૩) મહાવિકૃતિ. શિષ્ય પં. બી શહાળવુરાઢાળ શિષ્ય પં. વિશેષમાં અહીં પ્રત્યેક વર્ગમાં ચચ્ચાર વિકૃતિઓને
શ્રીરાપુરાદાન શિન રાશિતરિ સ્કિત્રિતા નીચે પ્રમાણે નિર્દેશ છે:જાન મરિવાર રીતુ ”
ગોરસ-વિકૃતિઓ ચાર છે: (૧) દૂધ, (૨) દહીં, સભામંડપની બહાર ભળતીમાં જવાના બંને (૩) ઘી અને (૪) માખણ. તરફ દરવાજા છે તેની પાસેના ગોખલામાં એક ઘંટ નેહ-વિકૃતિઓ ચાર છે: (૧) તેલ, (૨) થી, છે. એ ઘંટનું વજન ૩૫ રતલ છે. તેના ઉપર આ (૭) ચરબી અને (૪) માખણ. પ્રકારે લેખ છે,
મહાવિકૃતિઓ ચાર છે: (૧) મધ, (૨) માંસ, “ી સકારાવાર્શ્વનાથ સં. સં. ૧૦ (૩) મધ અને (૪) માખણ. શા, નવરંતુ રેવંa || "
આ ઉપરથી જોઈ શકાશે કે માખણ એ ત્રણે બીજે ઘંટ અહીં તે તેના ઉપર પણ લેખ વર્ગની વિકૃતિ છે, જયારે ધી ગેરસ-વિકૃતિ તેમજ હતે તેને ભાવાર્થ આ પ્રકારે હતો.
સ્નેહ-વિકૃતિ એમ બે વર્ષની છે, અને બાકીની તે સં. ૧૬૬૨ના અષાડ સુદિ ૨ ઊનાવસ્તવ્ય કોઈ એક જ વર્ગની છે. વિશેષમાં આ વણકરમાં .જગપાલભાયા બાઈ હબકબાઈના પુણ્યાર્થે ઘંટ -ત્રણ વર્ગના પ્રકારોમાં “ગળ નો ઉલ્લેખ નથી: કારિત.
એને બદલે ચરબીને છે. ગમે તેમ પણ અહીં પણ આ ઘટ હવે અહીં જણાતું નથી,
નવ જ વિકૃતિઓ દર્શાવાઈ છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531683 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 059 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1961 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |