Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૨
સાધુસંન્યાસીઓ યુગદષ્ટ બને?
મર્યાદામાં પરિવર્તન કરવાની કે સંશોધન પરિવર્ધન એટલે સાધક પિતાની શકિત, વૃતિ-શ્રદ્ધા અને કરવાની તેમની નક્કર આજ્ઞા પ્રમાણે પાછળના આરોગ્યને જોઈને તથા ક્ષેત્રયુગ(કાળ)નું વિશિષ્ટજ્ઞાન આચાર્યો અથવા ક્રાંતિપ્રિય સાધુઓ પણ નીતિ મેળવીને પિતાને ( સામાજીક મૂલ્યો બદલવામાં) નિયમ, યવસ્થાઓ કે મર્યાદાઓમાં પરિવર્તન કરે લગાડી દે. છે. તીર્થકર અનેક સામાજીક પરિવર્તને કરતા હતા. દરેક ધર્મસંસ્થાપક પિતપોતાના યુગક્ષેત્ર (દેશ) તેમાં જેમ સિદ્ધાંતનું સાતત્ય સચવાતું હતું, એજ પરિસ્થિતિ, લોકમાનસ અને લેકશક્તિને જોઈને જ રીત તેમના પરંપરાનુગામી આચાર્યો કે કાંતિપ્રિય ધર્મને સંદેશ જનતાને આપે છે. આ વાત તો તે સાધુઓ અનુસરે છે. તેથી તેમની સાધુતાને કાઈપણ ધર્મશાસ્ત્રમાંથી સિદ્ધ થાય છે. રામ, કૃષ્ણ, બુદ્ધ, આંચ આવતી નથી. ભ. પાર્શ્વનાથના સાધુઓ મહાવીર, ઈશખ્રીસ્ત, હજરત મહમદ અને જરથુસ્ત છે. જુદા-જુદા રંગવાળા વસ્ત્રોનો ઉપયોગ કરતા હતા. મહાત્માઓએ પોતપોતાના ક્ષેત્ર (દેશ) કાળ (યુગ) અને જે મહાવીરે પિતાના સાધુઓ માટે સફેદ પરિસ્થિતિ અને લોકમાનસને જોઇને જ ધર્મનું વસ્ત્રોનું વિધાન કર્યું, તેથી ભગવાન પાર્શ્વનાથના વિધાન કર્યું છે. સાધુઓમાં સાધુતા રહી નથી એવું તે કંઈ હતું જ નહીં, અથવા ભ, પાર્શ્વનાથવિહિત ચાતુર્યામ
જગદગુરૂ શ્રી આદ્ય શંકરાચાર્યે યુગને ઓળ
ખીને ધર્મમાં યુગાનુરૂ૫ પરિવર્તન કરવાની વાત ( ચાર મહાવ્રત ને ઠેકાણે ભ, મહાવીરે પાંચ મહા વ્રતનું વિધાન કર્યું. તેથી સાધુતાને દરજજો ઓછો સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહી છે, “યસ્મિન દેશે કાલેય થતે , એવું પણ કંઈ નથી, સાધુતાનું મૂલ્યાં
વ્યાં. ધર્મો ભવતિ, એવ દેશતરે કાલાંતર સાધર્મો કન સિદ્ધાંતપ્રિયતા ઉપરથી થતું આવ્યું છે ને ભર્યવ.” જે દેશ અને કાળમાં જે વસ્તુ ધમ હોય
છે, તે જ વસ્તુ દેશ અને કાળ પલટી જવાથી થવું જોઈએ, નહિ કે બાઘનિયમો કે મર્યાદાઓ
અધમ થઈ જાય છે, ઉપરથી. એ કહેવાની ભાગ્યે જ જરૂર છે કે પાંચ
કેટલી સચોટ આ યુગદષ્ટિ છે? સામાન્યમાં સામાન્ય મહાવ્રતોના મૂળ ભાવને સાચવીને જ ફેરફાર કરવાની જરૂર હોય છે.
માણસ પણ દેશ-કાળ પલટાતાં જ પોતાના ખોરાક,
પોશાક, અને રહેણીકરણીમાં પરિવર્તન કરી દે છે. આવાજ ખ્યાલથી ભ. મહાવીરે યુગને ઓળ- જે કપડાં, ખોરાક કે રહેણીકરણી ઉનાળાની મોસમમાં ખવાની અને યુગ પ્રમાણે આચાર વ્યવસ્થા ગોઠવ. અનળ ટાય છેતેજ પર ખોરાક કે રહેણીક વાની વાત પિતાના શ્રમ અને શ્રમણોપાસકને શિયાળામાં અનુકૂળ નથી હોતાં. ઋતુ પલટાતાં જ કરી છે. આચારગિસત્રમાં સાધુને “કાલજો' (કાલજ્ઞ- માણસ પોતાનાં ખોરાક, પિશાક અને રહેણીકરણીમાં યુગને ઓળખનાર) થવાની વાત કરી છે. સાથે જ
ફેરફાર કરી દે છે, તે જ રીતે દેશ અને કાળ (યુગ) દશવૈકાલિકસૂત્રમાં સાધકને યુગાનુકુળ આચાર શેઠ પલટાતાંની સાથે જ જે ધાર્મિક આચાર-વિચાર વવાની વાત “ કાલે કાલે સમાયરે ” શબ્દ દ્વારા યુગબાહ્ય થઈ જાય છે, તેમને પલટવા અનિવાર્ય છે. કહેવામાં આવી છે, તેમજ એજ સૂત્રમાં સામાજીક આ વાત શા માણસ કેમ ભૂલી જાય છે.? મને યુગાનુકુલ બદલવા માંગનાર સાધકને લક્ષમાં
સામાન્ય માણસ યુગના સ્પષ્ટ દર્શનમાં કદાચ રાખીને એ ગાથા કહેવામાં આવી છે.
ભૂલ કરી બેસે, અને પરિવર્તન નહિ કરે તે સમજી બલ થામંચ પહાએ, સહા ભાષ્યમ શાકાય, પણ સાધુ સંન્યાસીઓ, જેઓ યુગના પગરણ ખેતે કાલંચ વિજય, તહપાણું નિ ઉજએ છે ઓળખનારાઓ અને સ્પષ્ટ માર્ગદર્શન કરનારા હેય,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531683 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 059 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1961 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |