Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બુદ્ધિ અને શ્રદ્ધા
PS
(લેખક- સાહિત્યચંદ્ર બાલચંદ હીરાચંદ, માલેગામ.)
મનુષ્યને અનેક ઈતિઓ છે અને તેમના દ્વારા કુળો શાણામાર વાનg જેવું અઘટિત - એ અનેક સારા કે માઠા કાર્યો આદરે છે અને કાર્ય થઈ જાય તેમ છે. એટલે કેઈ ગણપતિની સંપૂર્ણ પણ કરે છે. એ ઈદ્રિઓ સાથે મન પણ મૂર્તિ કરવા બેશે અને થઈ જાય વાંદરું એટલે ઘણું મેટું કામ કરે છે. કહેવું પડશે કે ઈદ્ધિઓ બુદ્ધિને ઉપયોગ સાવધાન રહી કરવાનો હેય. દરેક જે કામ કરે છે તેને ચાલતા રાખવાને મુખ્યતઃ કામમાં આપણી એકલાની જ બુદ્ધિ પર નિર્ભર મન જ કારણભૂત હોય છે. મન ધારે તે ઇન્દ્રિઓને રહી, પિતાની જ બુદ્ધિને પ્રમાણભૂત માની કાર્ય કાર્ય કરતા અટકાવી પણ શકે છે. એવો મનને કરતા રહીએ તો આપણું હાથે નિરપવાદપણે શુદ્ધ અધિકાર છે. છતાં એ એવું તે અટપટુ અને કાર્ય થશે જ એમ માનવું એ આપણી બુદ્ધિનું ચંચલ હોય છે કે, તેને મર્યાદામાં રાખવું એ ભલ પરિમિતપણે ભૂલી જવા બરાબર છે. આપણું ભલાને ઘણું કઠણ થઈ પડે છે. તેથી જ મલય બુદ્ધિ ઘણી પ્રખર અને સર્વગ્રાહી છે, એમ માની સાધવા માટે કે તેને નિષ્પભ કરવા માટે અનેક બેસી બધે આધાર તેની ઉપર જ રાખી આપણે જાતની સાધના કરવી પડે છે. અને અનેક જાતના બેલતા અને લખતા હોઇએ તે આપણા હાથે કપરા નિબંધે પિતા ઉપર ઈચ્છાઓ કે અનિચ્છાએ મેટી ભૂલ થવાનો સંભવ છે એ હમેશ સમજી પણ બેસાડી દેવા પડે છે. મનને તાબે રાખવા માટે રાખવું જોઈએ. ' તેની માગણી વિરૂદ્ધ અનેક નિયમો અને વ્રતો ધારણ રાજકારણને એક પણ આપણે જાણતા ન કરવા પડે છે અને આમ કરવા છતાં એમાં કોઈક જ હોઈએ છતાં કેટલાએક માણસે એવા જોવામાં યશ મેળવી શકે છે. આ જબરે કાબુ આપણ આવે છે કે, તેઓ રાજકાર્ય ધુરંધર ગણાતા રાજઆત્મા ઉપર મનને હોય છે.
પુરૂષોએ આમ કરવું અને તેમ ન કરવું, તેમને મન કરતા પણ એક જબરી શક્તિ આપણી સમજણ નથી, આમ કર્યું હતું તે બરાબર થાત, પાસે છે. અને તે બુદ્ધિની છે. એ બુદ્ધિ જે ઠીક વિગેરે બાલસુલભ વાચાલતા કરે જાય છે એ કામે લાગી જાય છે તે આપણા મનને ઠેકાણે લાવી આશ્ચર્ય છે ! શકે તેમ છે. પણ બુદ્ધિને ઉપયોગ આપણે શાંતતા- પિતા અ૯૫ બુદ્ધિ ઉપર અતિરિત ભરૂસે પૂર્વક અને કુનેહથી કરીએ અને સાથે સાથે બીજા રાખનારા કેટલાએક બુદ્ધિ પ્રામાણ્યવાદિઓ જ્યારે અનેક સમર્થ જ્ઞાનીઓને અનુભવ તેની સાથે જોડી બેલવા માંડે છે ત્યારે તો તેઓ ભલભલા જ્ઞાની દઇએ તે જ તે બરાબર રીતસર કામ કરે છે, એના પણ દેષો જોવા માંડે છે. અને પિતા તરફ અન્યથા તે જ બુદ્ધિ આપણને અવળે ભાગે ઘસડી સર્વ ની ૧લી તાણી લેવા લલચાય છે. અને શ્રદ્ધા જાય છે. અને પછી આપણું હાથે ના રાખનારા જુમતિઓને ભેળા અને અણસમજુ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531668 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 058 Ank 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1960 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |