Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
(૩) સુનિ-મનહર
કંધ ૨, સર્ગ ૧૬, ભલે ૨૫ પત્ર ૫૪ (૪) યશોધર ચરિત્ર
સ્કંધ ૩, સર્ગ ૯, હે ૪૦, પત્ર ૬૯ આમ જે પાંચ કતિઓ રચાઈ છે તે પૈકી નલા- દેવ હોવાનો ઉલ્લેખ છે. અહીં મેઘનાટક નલાયન શ્રી યશોવિજય જૈન ગ્રંથમાલાભાં ઈ. સ. યનના કર્તાએ રચ્યું છે એમ એની પ્રકૃતિએ ના ૧૯૩૭માં પ્રસિદ્ધ કરાઈ છે. યશેરચરિત્ર પં. આધારે જણાય છે એમ કહ્યું છે. મુદ્રિત પુસ્તકમાં હીરાલાલ હંસરાજે જામનગરથી ઈ. સ. ૧૯૧૦માં તો આવી કોઈ પ્રશસ્તિ નથી તેમ છતાં આ વાત છપાયું છે. એમાં મંગલાથે નીચે મુજબનું પદ્ય સાચી હોય તે કઈક હાથથીમાં પંચનાટકને બદલે જોવાય છે
મેઘનાટક પાઠ હશે. તેમ ન જ હોય તે આ ૫૭ “નામ શબર વિશ્વ વન શ્રિા એક તંત્ર કૃતિ છે કે કેમ તે વિચારવું બાકી રહે છે. વિમાાનિધિ સુવિવિધતું : ” પંચનાટક-પંચનાટક એટલે પાંચ નાટકે. ” આ સકલાર્ડ સ્તોત્રનું અગિયારમું પધ છે. એવો અર્થ સહજ ઉદ્દભવે. “પંચાનન’માંના પંચને
બાકીની કૃતિઓને વિચાર કરે તે પૂવે છે. સા. વિસ્તૃત અર્થે કરાય છે. એ અર્થ અત્ર અપ્રસ્તુત સં. ઈ. (પૃ. ૬૧૩)માંની નીચેની કંડિકા હું અહી જણાય છે. “પંચનાટકથી પાંચ નાટકે અભિપ્રેત હોય ઉધૂત કરું છું -
તે તેનાં નામ જાણવાં બાકી રહે છે. શું એમના
એક નાટકનું નામ મેઘનાટક હશે ? સારે ભાવાનુદ પદબંધ શિષ્ટ શૈલીમાં નવ
જિન રત્નકેશમાં પંચનાટકની નેંધ નથી સંદરે માણિક્યસુંદરસૂરિકૃત સંસ્કૃત કાવ્ય નામે નલાયન અથવા કુબેરપુરાણને કુશળતાથી અનુસરીને રચી
મેઘનાટક માટે ૫૪ સ્વતંત્ર ઉલ્લેખ નથી. આથી પૂરે પાડ્યો છે.”
એમ ભાસે છે કે આ બેમાંથી એકની હાથથી
ભાગ્યે જ કોઈ સ્થળે હશે ન જ હોય તે આ લુપ્ત - આ ઉપથી બે બાબત નેંધવા જેી જણાય છે –
' કૃતિ ગમ્રાય (૧) નલાયનના કર્તનું નામ માણિક્યસુંદરસૂરિ છે, નહિ કે નલાયનના ધેની પ્રશસ્તિમાં દર્શાવાયેલું
અનુભવસાર વિધિ-આની કોઈ હાથપોથી માણિક્યદેવસૂરિ. માણિક્યસુંદરસૂરિ એ નામ ક્યા
જાણવા જેવામાં નથી, જિન રત્નકેશમાં આ કૃતિનો આધારે દર્શાવાયું છે તે જાણવું બાકી રહે છે.
* ઉલ્લેખ નથી. આ દષ્ટિએ આ લુપ્ત નહિ તે અનુ. (૨) નલાયનને પધા મક ભાવાનુવાદ ગુજરાતીમાં જ
આ પલબ્ધ કૃતિ છે આ કૃતિમાં અનુભવેની ઝાંખી નયસુંદરે કર્યો છે.
કરાવાઈ હશે. ' એ છપાવાય તે તેની સાથે સાથે અથવા તો મુનિ-મનહર આનો “નમના રોહિં. એ પૂવે નલાયનને બને ત્યાં સુધી અક્ષર શ ગુજ. થતા’ એવા ઉલેખ છે. એ ઉપરથી મુનિ અને રાતી અનુવાદ તૈયાર કરવા અને તે છપાવ , મનહર એમ બે વ્યક્તિ હોવાની કલરના ફુરે છે
* શું આ કઈ કથાત્મક કૃતિ છે. આની સેંધ જ જિન - જિનરત્નકેશ (વિ. ૧, પૃ. ૨૫)માં નલાયનની રત્નકેશમાં નથી તે પછી એની હાથપેથીની નેંધની વિ. સં. ૧૪૬૪માં લખાયેલી હાથપથીની નેધ છે. તે આશા જ શી રાખવી? આથી આ પણ લુપ્ત અહીં એના કતનાં નામ માણસૂરિ તેમજ માણિ. નહિ તે એનુપલબ્ધ કૃતિ તે છે જ.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531665 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 058 Ank 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1960 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |