________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉપર
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
જે તમારે આનંદી રવભાવ કેળવ હોય, લે છે, અને જે પુસ્તકનાં પાનાં આમથી તેમ નવીન મજા, નૂતન મજા, નૂતન ભાવના, નવલ નિહેતુક ફેરવી જાય છે તેઓ વાંચનથી માનસિક ઉત્સાહ, કદાપિ પૂવે નહિ અનુભવેલું નવું ચિંતન્ય વિકાસ કરી શકે એ અસંભવિત છે. વાંચનથી વિશેષ પ્રાપ્ત કરવા ઈચ્છતા હો તે સારા સારા માસિક, લાભ સંપાદન કરવા માટે તમારે હેતુપુર:સર વાંચવું સારા સારા પુસ્તકે હમેશાં નિયમિત રીતે વાંચવાની જોઈએ. માત્ર પુરસદને સમય વ્યતીત કરવા ખાતર શરૂઆત કરી. શરૂઆતમાં અત્યંત વાંચવાનો યત્ન એકાદ પુસ્તક નિહેતુક હાથમાં લેવું એ અપકર્થસૂચક કરવાથી તમારે કંટાળી જવું નહિ, એક વખતે માત્ર છે. તે આના જેવું છે કે કંઈ શેઠ એક માણસને થોડું જ વાંચવાની ટેવ રાખવી. પણ હમેશાં થતુ નોકર તરીકે રાખીને તેને કહે કે જ્યારે મારી મરજીતે વાંચવું જ એવી નિશ્ચયાત્મક ટેવ પાડે. કેટલું માં આવશે ત્યારે તને કામ સોંપીશ અને મરજીમાં ઘેડું વંચાય છે તેની દરકાર ન કરે. જો તમે ખરા આવશે ત્યારે આરામની છૂટ આપીશ અને મને દિલથી તે પ્રવૃત્તિને આરંભ કર્યો હશે તે તમારે કંટાળો આવશે ત્યારે તને નોકરીમાંથી છૂટો કરીશ. વાંચવાનો શેખ દિવસે દિવસે વધતો જશે અને યોગ્ય વખત જતાં તેનાથી તમે અચિંતિત અનનભૂત જે પુસ્તક તમે કોઈપણ હેતુપુર સર વાંચવા આનંદ અને સંતોષના ભોક્તા બનશે, તેનાથી ઈચ્છતા હો તો તે પુસ્તક તમારે શ્રમિત અને અવ્યતમારામાં અજબ ચૈતન્ય અને ઉલ્લાસ જાગૃત થશે. વસ્થિત ચિત્તથી વાંચવાનું કદાપિ શરૂ કરવું નહિ.
જો તમે તેમ કરશે તો તેનાથી તમને કશે લાભ કસરતશાળા તરફ દષ્ટિ કરતાં કેટલાક એવા મંદ થશે નહિ એ ખાતરીપૂર્વક માનજે. હંમેશા ઉલ્લાસત્સાહી લેકે જોવામાં આવે છે કે જ્યાં પિતાનાં પૂર્વક અને સંપૂર્ણ ઉહપૂર્વક વાંચવાની ટેવ શરીરના નાયુને મજબૂત બનાવે એવી પદ્ધતિસર રાખે. મનની વ્યગ્રતા કે જેનાથી ઘણાને દુઃખ થાય નિયમિત કસરત કરવાને બદલે એક વસ્તુ પરથી બીજી છે અને આધુનિક જમાનામાં વાંચનનાં સાધને પ્રાપ્ત વસ્તુ પર હેતુ વગર કૂદે છે. એકાદ બે મિનિટ સુધી કરવાની સગવડતા વધી જવાથી જે અગ્રતાને ઉત્તેદંડ પીલવાની કસરત કરે છે. વળી તેને છોડીને જન મળે છે તેને દૂર કરવા માટે આ ટેવ ઘણી જ હીંચકાની કસરત ખેલે છે. આ પ્રમાણે પદ્ધતિ વગરનું અસરકારક અને અનુપમ ઔષધિ છે. હેતુપુર સરના કરવાથી સમય અને શક્તિને દુર્વ્યય થાય છે. આવા
વાંચનથી તમને જે સતિષ અને આનંદ થશે લોકો કસરતશાળામાંથી દૂર રહે એ જ ઇષ્ટ છે. કેમકે અને તેના પરિણામે તમે જે માનસિક વિકાસ હેતુ અને ઐક્યની ખામીને લીધે તેઓને લાભ કરતાં અને વિશાળતા અનુભવશે તે બીજા કશાથી હાનિ વધારે થાય છે. કસરતથી બળવાન થવાની થવું અશક્ય છે. અને તે વખતે આપને ખ્યાલ ઈચ્છા રાખનારે લુપુર સર અને પદ્ધતિપુરઃસર કસરત આવે છે કે આપણે અજ્ઞાન તથા બીજા માનસિક કરવાનું લક્ષમાં રાખવું જોઈએ.
આવરણને તેમ જ આપણું ઉર્ષમાં અડચણ
કરનાર વરતુઓને આપણે છિન્નભિન્ન કરી નાખીએ શારીરિક અને માનસિક કસરતમાં થોડો ફેર છે. છીએ, જ્યારે મનની સંપૂર્ણ એકમતાપૂર્વક વાંચવામાં જો કે પહતિની જરૂરિયાત બન્નેમાં સરખો જ છે. આવે છે ત્યારે જ માનસિક બળમાં વધારો થાય છે. જેઓ એક પછી એક પુસ્તક હાથમાં લઈને પડતું એટલા માટે જે પુસ્તક વાંચવાનું શરૂ કરવું તે અંતઃમૂકે છે. જેઓ માત્ર સ્વાદ ચાખનારા જ હોય છે, કરણપૂર્વક તેમ જ સંપૂર્ણ એકાગ્રતા યુક્ત પ્રસન્ન ઘડીભર એક પુસ્તક તો ધડીભર બીજું પુસ્તક જેઓ ચિત્તથી જ વાંચવું,
For Private And Personal Use Only