________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અણુમૂલ વારસાની વિષમ દશા !!
શ્રી મોહનલાલ દીપચંદ શેકસી
કાપરડાજી-લગભગ પાંચેક માઈલ દૂરથી જેનું હાથ ન દેવાય, પણ એ સાથે દેશકાળના એંધાણ શિખર નયનપથમાં આવે છે એવું આ રમણિય પારખી આવા મહત્વના ધામોને ગ્ય સંભાળના દેવાલય નાના ગામના એકાંત ભાગે ઊભું છે. વહી- અભાવે વિનાશના મુખમાં પણ ન જવા દેવાય. વાર્તાઓ તરફથી અગાઉ આ દેવાલયના ચિત્રા અલબત, એના સંરક્ષણ પાછળ એકાદી કેન્દ્રસ્થ પ્રગટ કરાયેલ એટલે જૈન સમાજને મોટા ભાગ સંસ્થા જોઇએ અને એના હાથમાં હજારોની આવક નામથી અજાણ તે ન જ હોય, વળી એક બીજી પણ જોઈએ. જૈન સમાજ માટે આ અશકય નથી. પણ વિશિષ્ટતા છે અને તે મૂળનાયક તરીકે ચૌમુ. જે તીર્થંકર પ્રભુને બેધ યથાર્થરૂપે ગળે ઉતર્યો હોય ખજીની પ્રતિમાઓ વિરાજમાને છે તે. રાણકપુરછમાં તે સહજ જાણી શકાય કે “જિનપ્રતિમા જિન પણ ચૌમુખજી જ છે પણ તે ત્રણ માળ સુધી જ્યારે સારિખી” એ જેટલું સાચું છે તેટલું જ સાચું એ આ પ્રાસાદ ચાર માળનો હાઈ એ ચારેમાં ચોમુ પ્રતિમા માં જ્યાં હોય ત્યાં પૂજનીય ને વંદનીય છે ખજીના બિબો છે. જેમ જેમ ઉપર જઈએ તેમ એ કથન પણ છે. આજે તે આવકના અભાવે માસ માં થતા જાય છે અને માનવની સામાન્ય આવા ધામમાં ઉપકરણ અને સંરક્ષણના સાધનાની જાડાઈ કરતાં પણ જેનું શરીર વધુ રડ્યૂલ હોય તે તાણ હેય છે જ્યારે મુંબઈ, અમદાવાદ જેવા મોટા એ ચોથે માળે ભાગ્યે જ જઈ શકે તેવું છે. ચાર શહેરમાં પૂજા-આંગી આદિ નિમિરો અને અન્ય ભજલાવાળું આવું રમણિય દેવાલય આ એક જ ધાર્મિક ઉત્સવરૂપે પાણી માફક પૈસા ખરચાય છે. છે. બાંધણીમાં પણ કેટલાક અંશે રાણકપુરને મળતું ઉપરના ઉલ્લેખ પાછળ જરા પણ ટીકાને આશય આવે છે. સ્થંભ પરની કારીગરી અને વિશાળ ભૂમિ નથી. કેવળ ભાવના વિવેકપૂર્વક ધન વાપરવાની ગૃહ એ વાતની સાક્ષી પૂરે છે. એક ભાગ ઉપર છે. જ્ઞાની ભગવતેએ જીર્ણોદ્ધારમાં નવીન દેવાલય અથવા તો જેને પ્રવેશદ્વાર કહીયે તે તરફ કામ કરતાં આઠગણું પુન્ય દર્શાવેલ છે એ પાછળનું અધૂરું રહે છે. જ્યારે રાજસ્થાનમાં વિખરાયેલ રહસ્ય પિછાનવાની અગત્ય છે. આજે વેતરસથી, આવા મરમ સ્થાને ઉપાસકોની વસ્તીવિણ કિવા સુંદર ચિત્રામણથી શોભતા અને ચાંદી મઢેલા કેવળ પૂજારીના ભરોસે સચવાતા જોઈએ છીએ, કમાડથી અલંકૃત કરાયેલા દેવમંદિરો મોટા શહેરોમાં મારે એક તરફ જેમ કાળની કરાળતા યાને ચઢતી જોવા મળશે, પણ નહીં હોય એની આસપાસ નિવૃત્તિપાછળ પડતીને કુદરતી કાનૂન ચક્ષુ સામે તરવરે જનક વાતાવરણ કે નહીં હોય કઈ ઈતિહાસની છે તેમ બીજી તરફ સાથેસાથે પૂર્વજોએ સર્જવેલ શૃંખલા ! આમ છતાં એ ઉપર મમત્વને લઈ જે આવા અપૂર્વ ધામ અંગે આપણી ઉપેક્ષાવૃત્તિ હજારો ખરચાતા હોય તે, ઉપર વર્ણવેલ વિનાશના પણ ખાંખે ચઢે છે. સમયના વહેણ બદલાય એને ભૂખમાં હડસેલાઈ રહેલ વારસા માટે કંઈ પણ ન
For Private And Personal Use Only