________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
उद्यमं साहस धैर्य, बुद्धिशतिपराक्रमाः । षडेते यत्र विद्यते, तत्र शंकंते देवताः ॥ १ ॥
“ ઉઘમ, સાહસ, ધૈર્ય, બુદ્ધ, શક્તિ અને પરાક્રમ એ છ ગુણી જેનામાં ડાય તેનાથી દેવ પણુ પામે છે, અર્થાત્ જૈવ તેતે કાંઇ પણ હાનિ કરી શકતા નથી.'
કાને
આ છએ ગુણુ કાઇ ઉત્તમ પુરુષનાં જ હોય છે. અને જેનામાં હોય છે તેનાથી દેવ પણ શંકા પામે એમાં આશ્ચર્ય નથી, કારણ કે પૂરેપૂરા ભગવાનપુણ્યવાનમાં જ એ છ ગુણે! હાય છે. તેને દેવ-વિધાતા અનુકૂળ ૪ હેાય છે, એ છ ગુણનું કાંક વિવરણ કરીએ.
(૧) પ્રથમ ઉદ્યમ એટલે જેનામાં પ્રમાદ હોય જ નહીં. સતત ઉદ્યમી હાય, જે કાય કરવાનું ધારે તે પાર ઉતારે ત્યારેજ તેને નિવૃત્તિ શાંતિ) થાય.
(૨) ખીજું સાહસ-કાઇ પણ સત્કાર્ય કરવા ધારે તે સાહસિકણે કરે, ડરતા ડરતે ન કરે. તેના મનમાં નિરધાર જ હાય કે આ કાર્યાં હું પાર પાડીશુ જ-તે પાર પાડયેજ છૂટકો.
(૩) ત્રીજી છે -એટલે જે કાર્ય કરે તે ધીરજયો શાંતિથી વિચાર કરીને પરિણામ પર્વ તરષ્ટિ પહેોંચાડીને
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सुभाषितरत्नमंजूषा
મુનિરાજશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી
કર્યું, જે કરે તે ઉતાવળ ન કરે એટલે તેને કાય સિદ્ધિમાં
સ્કુલના ન થાય.
ક
(૪) ચેાથુ બુદ્ધિમાન્ હોય એટલે દરેક કાર્યના બને! વિચાર કરી શકે. શાસ્ત્રકાર કહે છે કેજેનામાં બુદ્ધિ છે તેજ બળવાન છે. નિદ્ધિમાં ખળ હાય તેા પણ નકામું છે. જીઆ મદેન્મત્ત એવા સિંહને પણ સસલાએ બુદ્ધિ વાપરીને કૂવામાં નાંખી દીધો. આ દૃષ્ટાંત સુપ્રસિદ્ધ છે,
(૫) પાંચમા ગુણુ શક્તિવાન હોય. નિળ ન હોય તે જ ધાયું” કરી શકે. મનની તે તનની બંનેે પ્રકારની જેનામાં શક્તિ હોય તે જ સ્પેપ્સિત કાય કરી શકે છે. શક્તિ વિનાના મનુષ્ય કોઇ કાર્ય કરી શકતા નથી.
For Private And Personal Use Only
(૬) છઠ્ઠો ગુણુ પરાક્રમ-પરાક્રમી મનુષ્ય કાર્યમાં વિશ્ર્વ કરનાર અન્યનું આક્રમણ કરી શકે છે-તેને અટકાવી શકે છે. પરાક્રમ તે! મહાન્ સદ્ગુણ છે.
આ છએ ગુણુ એક બીજાથી ચઢીયાતા કહીએ તેવા છે, તેવા ગુણુ મેળવવા અને તેને ખીલવવાં દરેક ગુણ જ્યારે ખીલે છે ત્યારે તેને ખીલવવાના તે ાળવી રાખવાના પ્રયાસ જરૂર કરવા. આ દરેક ગુણુ માટે જેટલું વર્ણન કરવુ હાય તેટલું થઇ શકે, પરંતુ સંક્ષેપચિ જવાને માટે આટલી વ્યાખ્યા જ જરૂરની માનવામાં આવી છે.
