________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાચી વિદ્યા
લેખકઃ મુનિરાજશ્રી લક્ષ્મીસાગર
વિશે તે જ હોવી જોઇએ કે જે ખાસ કરીને રહિત રાખવાથી તેમની યે વય થતાં પ્રસંગોપાત મુક્તિને માટે હેવી જોઈએ અને તેવા હેતુથી જ હંસની સભામાં જેમ બગલે શોભે નહીં, તદનુસાર વિધા મેળવવી એ દરેક મનુષ્યની ફરજ છે. પૂર્વ તેમની પણ સ્થિતિ બને છે. વિદ્યારૂપી ધન તે જ પ્રભુલિકા અને આધુનિક પ્રણાલિકા ઉપર વિચાર ખરું હિતકારક ધન છે. કહ્યું છે કેકસ્તાં વિદ્યાભ્યાસનો બોજો તેટલા જ પ્રમાણમાં છે બક્કે વધુ છે, છતાં પૂર્વ પ્રણાલિકાથી જે વિધા न चोरचोय न च राजहार्य, ગોરવયુકત સંપાદન થતી હતી અને રૂઢ સંસ્કારવાળી
न भातृभाज्यं न च भारकारी । બની ઐહિક અને પારલૌકિક સુખદાતા કહેવાતી હતી
व्यये कृत वर्धत एव नित्यं, તે અત્યારના જમાનામાં ઘણે ઓછે અંશે જોવામાં આવે છે. વિષા એ એક અખૂટ ખજાનો છે. विद्याधनं सर्वधनप्रधानम् ॥ કહ્યું છે કે
સારાંશમાં કહેવાનું એટલું જ છે કે વિદ્યારૂપી
ધન એ પિટીમાંનું ધન નથી કારણ કે સંચય કરેલું પૂર્વાષ ચા નારી. છે ક્ષિત્તિ વિઝન | ધન ક્રમે ક્રમે વાપરતા ઓછું જ થાય છે પણ
આ વિધારૂપી ધન એવું નથી. પેટીનું ધન ચોર પણ એટલે કે વિદ્યા, ધન, શ્રી વિગેરે પૂર્વકના પુય કોઈક દિવસ ચોરી શકે છે પણ આ ધન એવું છે કે કમનસાર મળી શકે છે, એ વારતવિક છતાં અત્યારના ચોરવડે ચારતું નથી, રાજકારણમાં હરી જવાતું જમાનાને અનુસરી આ બાબતમાં માતાપિતાને નથી, ભાઈએ પણ જે ધનમાં ભાગ પડાવી શકતા વિદ્યા ભણાવવામાં મુખ્ય કારણભૂત ગણીએ તે તેમાં નથી અને જે ધનનો બોજો પણ ઉપાડવો પડતો નથી નવાઈ જેવું નથી. કેમકે –
તેમજ વાપરવાથી વધતું જ રહે છે. આવું વિધારૂપી ધન તે જ ખરેખર ધન છે. વિધા એ કઈ અદ્ભુત
વસ્તુ છે, કેમકે વિદ્યાનું માથું રાજાથી પણ શ્રેષ્ઠ છે. न शोभते सभामध्ये हंसमध्ये बको यथा ॥ यु छ -
મતલબ કે બાલકને ઘરમાં સારા સંસ્કાર આપી વિદ્રવં ગ્રુપર્વ નૈવ તુ તાવના અભ્યાસમાં ઉત્સાહવંત બનાવવા એ પહેલી ફરજ તે માતાપિતાની છે. અને જો એમ ન થાય તે માતા શત્રુ અને પિતા વેરી ગણાય છે. વળી ત્યારે વિદ્વાનપણું અને રાજાપણું કદી પણ સરખાં નથી, પિતાના પુત્રો તથા બાલિકાઓને ધાર્મિક કેળવણી કેમકે રાજા પોતાના દેશમાં પૂજાય છે, પરંતુ વિદ્વાન
For Private And Personal Use Only
