Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરની કૃતિઓ.
અભ્યાસ માટેના સાધનો. (લેખક:- હીરાલાલ રસિકલાલ કાપડિઆ એમ. એ.)
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૫૦ થી શરૂ ), આ સંબંધમાં મને એક બીજો વિચાર પણ બત્રીસીમાં એક પદ્ય અને દસમીમાં બે વધારે છે, આવે છે. જિનરત્નમેષ(વિભાગ ૧, પૃ. ૩૪૯) માં જ્યારે ૮, ૧૧, ૧૫ અને ૧૯ એ ક્રમાંકવાળી સિદ્ધસેન દિવાકરની કૃતિ તરીકે વિંશતિ-કાત્રિ. બત્રીસીઓમાં અનુક્રમે ૨૬, ૨૮, ૩૧ અને ૩૧ શિકાની નધિ છે એટલું જ નહિ પણ એની એક પઘી છે. આમ બેમાં વધારે પદ્ય ને ચારમાં ઓછાં હાથપોથી છાણીના ભંડારમાં અને બીજી અમદાવાદના પદ્ય છે તે તેનું શું કારણ? શું આવી જ રચના ડહેલાના ઉપાશ્રયના ભંડારમાં હોવાનો ઉલ્લેખ છેપ્રથમથી હશે કે કોઈએ ૧૦ મી અને ૨૧ મી આ વિચારતાં મને બે પ્રશ્ન પુરે છે.
બત્રીસીમાં પધ ઉમેરેલ હશે કે પ્રસ્તુત ચાર બત્રી
સીઓ પૂર્ણ હોવા છતાં એનાં પો કાલાંતરે લુપ્ત (૧) શું આ ખરેખર સિદ્ધસેન દિવાકરની કૃતિ છે?
થયાં છે? સામાન્ય રીતે તે એમજ મનાય કે દરેક (૨) એમ જ હોય છે એમાં કઈ કઈ કાત્રિ- બત્રીસીમાં બત્રીસ બત્રીસ પદ્યો તે હેવાં જ રિટાકાને સ્થાન અપાયું છે? એમાં એકવીસમી- જોઈએ અને ઉપસંહારાત્મક બત્રીસીમાં એકાદ ૫ઘ મહાવીર-દ્વાáિશિકાનો સમાવેશ થાય છે ખરે? વધારે સંભવે.
મુદ્રિત એકવીસ બત્રીસીઓમાં એના નામ મુદ્રિત એકવીસ બત્રીસીઓ સમકાળે-સિદ્ધસેન પ્રમાણે પ્રત્યેકમાં બત્રીસ બત્રીસ પળોની આશા દિવાકર આચાર્ય બન્યા પછી જ અને તે પણ અહીં રખાય, પરંતુ વરસ્તુસ્થિતિ એવી નથી. એકવીસમી સૂચવાયેલા ક્રમે જ રચી છે કે કેમ એ પણ એક
પ્રશ્ન છે. સંભવ છે કે કોઈ કઈ બત્રીસી એઓ - ૧ આની પ્રસ્તાવનામાં કહ્યું છે કે “ ઘણી પ્ર સુરિ બન્યા તે પૂર્વેની રચના હેય અને કોઈક તે વીશ બત્રીશીવાલી જ મલી છે. એક પ્રતમાં જ એમણે સંસારીપણુમાં-દીક્ષા લીધી તે પૂર્વે પણ એકવીસમી મહાવીર કાત્રિશિકા હતી તે અહીં દાખલ રચી હોય. અદિત બત્રીસીઓમાં જે કમ છે તે પાછળ કરી છે. શા કારણથી તે બત્રીશી બીજી પ્રતોમાં કોઈ વિશિષ્ટ હેત જણાતું નથી. કેઈકે આ પ્રમાણે નહિ હોય તે કહી શકાતું નથી. ”
સંગ્રહ ગોઠવી તે નહિ દીધે હોય ? જવું નહિં પણ મનોવૃત્તિ પારખી લેવી જોઈએ બાળક પણ પિતાનો અપરાધ સ્વીકારતું નથી તે જેથી શ્રેયનો માર્ગ ભૂલાશે નહિં. ૬૪
પછી સમજણવાળ માનવી પોતાના અપરાધને જે આપણા દેશે કાઢે છે તે આપણો ચત્ર કેવી રીતે રવીકારે? ૬૭ નથી પણ મિત્ર છે. કારણ કે તે આપણામાંથી જે કઈ માણસમાં દોષ જણય અને કહેવાની કાઢે છે પણ નાંખતે નથી. ૬૫
ઈચ્છા થાય તે બીજાની આગળ ન કહેતાં હિતજે ક્ષેત્રમાં શુભાશુભનો ઉદય થવાને હોય છે
બુદ્ધિથી દેવી માણસને કહેવું કારણ કે પીઠ પાછળ
"
બીજાની પાસે કોઇના દોષ કહેવાથી દેવી માણસ તે ક્ષેત્રમાં કોઈ પણ નિમિત્તથી જઇને જીવ ઉદય
દેશી થાય છે અને કહેનારે દુર્જન તથા નિંદકને અનુસાર સંપત્તિ-વિપત્તિ મેળવે છે. ૬૬
નામથી ઓળખાય છે. ૬૮
(ચાલુ) જન્માંતરના સંસ્કારને લઈને અણસમજુ
[ ૬૭ ]e
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531582 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 049 Ank 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1951 |
| Total Pages | 22 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |