________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરની કૃતિઓ.
અભ્યાસ માટેના સાધને. (લેખક– હીરાલાલ રસિકલાલ કાપડિઆ એમ. એ. )
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૨૯ થી શરૂ ) વ્યાખ્યાનિક સિદ્ધ યાને સિદ્ધર્ષિએ ન્યાયાવતાર છપાવાયું છે તે ઠીક થયું છે. આથી સિદ્ધર્ષિની ઉપર મનહર ટીકા રચી છે. આ ટીકા સહિત ટોકાના પઠન-પાઠનને વેગ મળશે. મૂળ “હેમચન્દ્ર સભા” (પાટણ) તરફથી ઈ. સ. આગમ દ્વારકેન્યાયાવતાર ઉપર દીપિકાનામની ૧૯૧૭ માં છપાવાયું છે. આ ટીકા ઉપર દેવભદ્રનું સંસ્કૃતમાં ૩૦૦૦ હેક જેવડી વિ. સં. ૧૯૬૦ ની ટિ૫ણ છે. મૂળ તેમજ સિદ્ધર્ષિકૃત ટીકા તેમજ આસપાસમાં કૃતિ રચી છે, એ અપ્રસિદ્ધ છે. આ ટિપણું એક પુસ્તકરૂપે ઈ. સ. ૧૯૨૮ માં
ન્યાયાવતાર ગુજરાતી અનુવાદ અને વિશિષ્ટ શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કેન્ફરન્સ” તરફથી છપાયેલ છે.
વિવેયન સહિત “ જૈન સાહિત્યસંશોધક” (ખંડ એના સંપાદક છે. પી. એલ. વૈદ્ય અંગ્રેજીમાં
ક, અં. ૧)માં છપાયેલ છે. એની પ્રશંસા પ્રસ્તાવના અને ટિપણો લખ્યાં છે. આ સંપાદન
જિનવિજયજીએ કરી છે. વિશેષમાં આ પુસ્તિકારૂપે નેધપાત્ર છે, મૂળ, એના હિંદી અનુવાદ તેમજ
પણ સ્વતંત્ર પ્રકાશિત કરાયેલ છે. ગુજરાતી જનતા સિકૃિત ટીકાના હિન્દી અનુવાદ સહિત “ રાયચક જૈન શાસ્ત્રમાલા મંથક ૨૦” તરીકે “પરમ કૃત- ૧ જુઓ પ્રશમરતિ અને સંબંધકારિકાની પ્રભાવક મંડળ” તરફથી ઈ. સ૧૯૫૦ માં મારી “ઉથાનિકા ” (પૃ. ૫).
જે કોઈ દુઃખી માણસે તેમની પાસે આવીને તે બીજાના આનંદની ખાતર જ હોય છે અને તેથી યાચના કરે છે તે તેમને ધનના ગર્વથી ગાળ દઈને કરીને જ જે કંઇ વસ્ત્રાદિના વખાણ કરે છે તે ગળચી પકડીને ધક્કા મારી બહાર કાઢી મૂકે છે. ૪૦ રાજી થાય છે અને વખોડે તે દિલગીર થાય છે. ૪૩
જગતમાં ગરીબ માણસ કરતાં શ્રીમતને મા બીજાની નિંદા કરનાર જન કહેવાય છે માટે વ્યાધિ વધુ પ્રમાણમાં લેવાથી ઘરે જ હેરાન
- ગુણવાન સજજન પુરુષે બીજાની નિંદા કરવી છડી કરે છે. કિંમતી ઔષધી(ખેરાક)ને દિવસ-રાત્રીમાં
: દઈને પિતાની સજજનતાનું રક્ષણ કરવું જોઈએ. ૪૪ ઉપચાર કરવા છતાં કેમેય શાંત થતું નથી પણ દુનિયામાં કે ઈ પણ બીજાની પાસે ન્યાય માગતું વધતું જ જાય છે. ત્યારે ગરીબને એક જ વખત નથી, છતાં દુને બીજાને અવગુણી તથા અપરાધી સાધારણ ખોરાક વાપરવાથી શાંત થઈ જાય છે. ૪૧ અનાયક
બનાવીને વખોડે છે. ૪૫ - લક્ષ્મીનો લાભ મળ્યા પછી ગર્વાધીન બનીને
જેઓ પિતાને માટે ન્યાયી બનતા નથી પણ પિતાની પાછળની સ્થિતિ-ગવેલી અવસ્થાને ભૂલી બીજાના માટે ન્યાય ચુકવવા હમેશાં તૈયાર રહે છે જનારમાંથી બુદ્ધિ નષ્ટ થઈ જાય છે.
એવા દુર્જન માણસે કાંટાવાળી જમીનની જેમ જેઓ સારાં સારાં વસ્ત્રો તથા ઘરેણા પર છે ડગલે ને પગલે દુઃખ આપનારા હોય છે. ૪૬
૧૪૭ ]e
For Private And Personal Use Only