Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આચાર્ય ભગવાન મલવાદિક્ષમાશ્રમણ
અને ભતૃહરિને સમય
લેખક–પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી અંબૂવિજયજી જિનશાસનપ્રભાવક તાર્કિકશિરોમણિ આચાર્ય પ્રવર શ્રીમદ્વવાદિક્ષાશ્રમણની સમય વિષે તેમણે રચેલ નયચક્રમંથમાં કોઈ ચોક્કસ ઉલ્લેખ જોવામાં આવતું નથી, પરંતુ પ્રમીલેકચરિત્રકાર શ્રી ભચન્દ્રસૂરિજીએ પ્રભાવચરિત્રના વિકાઉંટૂરિઝવંધમાં આ. શ્રીમદ્ધવાદીના સમય વિષે જણાવ્યું છે કે
श्रीवीरवत्सरादथ शताष्टके चतुरशीतिसंयुक्ते ।
जिग्ये स मल्लवादी बौद्धांस्तव्यन्तरांश्चापि ।। ८३ ॥ " કાવીરનર્વાણથી ૮૮૪ વર્ષ' (અર્થાત વિક્રમ સં. ૪માં) બદ્ધિ અને બોદ્ધ વ્ય તને તે મહલવાદીએ કયા.”
આ લખતી વખતે પ્રભાવકચરિત્રકાર શ્રીપ્રભાચન્દ્રસૂરિ સામે અવશ્ય કંઈ એવી પરંપરા હશે કે જેને આધારે તેમણે મલ્લવાદીએ બોદ્ધો ઉપર વિજય મેળાને સમય વિક્રમ સં. ૪૧૪ જાગે છે. આ મધવાદીએ રચેલા મથે પૈકી એક માત્ર નવચક્ર ગ્રંથ જ અત્યારે મળી શકે છે. જો કે જયચથ પણ મૂલરૂપે નષ્ટ થઈ ગયે જ અત્યારે માનવામાં આવે છે, છતાં એને ઉપર લિરિક્ષાવાવક્ષમામા નામના (વિક્રમની છ-સાતમી શતાબ્દી ) આચાર્યે રચેલી “ન્યાયાગમાનુસારિણ” નામની ૧૮૦૦૦ હેકપ્રમાણ ટીકા જે મળી આવે છે તેમાંના મૂળમાં પ્રતીકને ભેગા કરીને તેમજ બીજી પણ અનેકવિધ સામગ્રીના આધારે આપણે મૂળગ્રંથને ધણુ અંશે તાર કરી રાકીએ તેમ છીએ. આ નયચક્રના અંતરંગનું મેં અનેક વાર પરશીલન કર્યું છે. તેમાં જે જે અન્ય પ્રકારે છે તેમજ તેમનાં વાકાને ઉલેખ કરવામાં આવે છે તે બધાં એટલાં બધાં પ્રાચીન છે તેની સાથે ઉપર જણાવેલ વિક્રમ સં. ૪૧૪ને કઈ પણ રીતે વિરોધ આવી શકતા નથી, જે કંઇ વિરાધની કલ્પના આવતી હતી તે ભdહરિતા સમય સાથે આવતી હતી, કારણ કે નયચક્રમાં શ્રીમદ્ધવાદીએ ભતૃહરિની અનેક કારિકાઓ વારાપીઠ નામના ભતૃહરિમા ગ્રંથમાંથી ઉદ્ધત કરી છે.
આ ભર્તુહરિતા સમય વિષે ભતૃહરિના પ્રથામાં તેમજ બીન કાછ ભારતીય મીમાં કોઈ એક જ ઉલેખ જોવામાં આવતો નથી. ચીની યાત્રી ઈન્સિગે ભારતવર્ષમાં પર્યટન કર્યા પછી તેનાં મરણની નોંધરૂપે એક મંથ ચીની ભાષામાં લગભગ વીસ ૬૮1 માં લખ્યા છે,
૧ આ મંથનું ઈલીશ ભાષાંતર Dr. J. Takakilsએ કરેલું છે અને તેનું નામ A record of Buddhist religion practicised in India and the Malaya Archi. pelago ( published by the Oxford University ) એ પ્રમાણે છે. આ ઈગ્લીશ ઉપરથી ફાશનો નાગર પ્રચારણ સભા તરફથી એક હિંદી ભાષાંતર પણું પ્રગટ થયું છે,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531578 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 049 Ank 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1951 |
| Total Pages | 21 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |