Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી ઋષભાનન જિન સ્તવનપછાર્થ
૧૮૫.
પદાર્થ કાર્ય સન્મુખ થાય તથા તે જ સંપૂર્ણ જાણ, તેથી હે પ્રભુ! જ્ઞાનપૂર્વક નિરધાર કાર્યરૂપ થાય-કાર્યસિદ્ધિએ જેની હયાતિ કરતાં મારા પરમાત્મ સિદ્ધિના પુષ્ટ હેતુ જણાય તે ઉપાદાન કારણ જાણવું. જેમ ઘટતું આપને જાણ આપનું જ કારણું અંગીકાર ઉપાદાને કારણે માટી તથા પટનું ઉપાદાન કરું છું. નિમિત્ત કારણુના બે ભેદ છે. (૧) કારણ ૨ અથવા સૂતર, કારણ કે માટીને પુષ્ટ નિમિત્ત (૨) અપુષ્ટ નિમિત્ત અથતિ સાધ્ય પિંડ થાય, પિડથી સ્થાસ-કુસલાદિ પર્યાય ધર્મ જેમાં પ્રગટ વિદ્યમાન હોય તથા જેમાં થઈ માટી જ સંપૂર્ણ ઘરરૂપ થાય; સંપૂર્ણ ઘર કદાપિ કાર્યને વંસકભાવ ન હોય તે પુષ્ટ થયે પણ માટીની હયાતી છે માટે માટી ઘરનું નિમિત્તે જાણવું. જેમ તીર્થકર ભગવંતમાં ઉપાદાન કારણ સમજવું. માટીથી જ ઘર પરમાત્મપદ પ્રગટ વિદ્યમાન છે તથા પરમાઉત્પન્ન થઈ શકે પણ અન્ય વસ્તુમાંથી ઘર ત્મપદના ઘાતક ભાવને તેમાં સર્વથા અભાવ થઈ શકે નહિ.
છે માટે તીર્થકર ભગવંત પરમાત્મપદ સાધનિમિત્ત–જે ઉપાદાન કારણથી ભિન્ન હોય વામાં પુષ્ટ નિમિત્ત છે, એમ જાણવું. છે પણ તે વિના કાર્ય સિદ્ધ થઈ શકતું નથી. અપુષ્ટ નિમિત્તજેમાં સાધ્ય પદ વિદ્યમાન ન કાર્યસિદ્ધ કરવામાં જેની ખાસ જરૂર છે તે હોય, જે કર્તાની પ્રેરણાથી કારણ થાય છે. નિમિત્ત કારણ છે. તે નિમિત્ત કારણુપદ, કર્તાને વળી તેમાં ધ્વંસક ભાવ પણ રહેલો હોય તે આધીન વર્તે છે. જેમ ઘટનું ઉપાદાન કારણ અપુષ્ટ નિમિત્ત છે. જેમ દંડ તે ઘટનું અપુષ્ટ માટી છે અને માટીથી દંડ-ચક્ર-ચીવર આદિ નિમિત્ત છે કારણ કે દંડમાં ઘટપણું વિદ્યમાન ભિન્ન છે તે પણ કુંભારને ઘટ સિદ્ધ કરવામાં નથી. વળી કુંભાર જ્યારે ઘટ કરવામાં પ્રવર્તાવે દંડ-ચક્રાદિની અવશ્ય જરૂર છે. તે વિના ઘટે તે જ ઘટોત્પત્તિનું નિમિત્ત કહેવાય પણ જે બનાવી શકે નહિ. તેથી દંડ-ચક્રાદિ ઘટના કુંભાર ઘટધ્વંસ કરવામાં વાપરે તે તે ઘટનિમિત્ત કારણ જાણવા પણ તે દંડ-ચાકદિને વંસના નિમિત્ત કહેવાય, માટે દંડ તે ઘટતું કુંભાર જ્યારે માટીને ઘટરૂપ કરવામાં પ્રવર્તાવે અપુષ્ટ કારણ જાણવું, માટે હે રૂષભાનન ભગ(ઉપયોગમાં લે) ત્યારે જ તેને (દંડ-ચક્રાદિ) વંત! આપ મારા પરમાત્મપદના પુષ્ટ નિમિત્ત નિમિત્ત કારણું કહેવાય. પણ કુંભાર ઘટકાર્યો છો માટે આપની જ સેવાથી મારી સિદ્ધિ થશે કરવામાં દંડ-ચક્રાદિને વાપરત ન હોય તે એમ જાણી આપની જ સેવા અંગીકાર કરું છું. તે કારણ કહેવાય નહીં. કાર્ય કરવા માંડતાં
શુદ્ધ તવ નિજ સંપદા, પહેલાં તથા કાર્ય સિદ્ધ થઈ ગયા પછી, તે
- જ્યાં લગે પૂર્ણ ન થાય; જિનવર, દંડાદિમાં કારણ પદ નથી, કારણ કે કાર્ય
ત્યાં લગે જગગુરુ દેવના, કારણે એક સમયે છે. પણ જે કાયમંતર તથા પ્રથમ અપ્રયુક્ત કાલે દંડાદિકને નિમિત્ત
એવું ચરણ સાથ-જિનવર-શ્રી () કારણ કહે છે તે માત્ર નેગમ નયને મત ૫છાથ-અજ્ઞાનરૂપી અંધકારને અત્યંત જાણો. એમ કાર્યના સ્વરૂપનો જાણનાર, નાશ કરનાર તથા સભ્ય જ્ઞાન-દર્શન–ચારિત્ર કાર્યને અભિલાષી કર્તા સાચા ઉપાદાન તથા આદિ સંપૂર્ણ આત્મગુણની સિદ્ધિને પ્રાપ્ત નિમિત્તના યોગે કાર્યસિદ્ધિ પામે પણ કારણ હોવાથી જગદ્દગુરુ તથા જગતદેવ હે રૂષભાનને વગર કાર્યસિદ્ધિને આકાશપુષવત અભાવ સ્વામી ! જ્યાં સુધી શુદ્ધાત્મ તત્વરૂપ હવા
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531570 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 048 Ank 11 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1950 |
| Total Pages | 42 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 5 MB |