________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી સીમંધરસ્વામી સંબંધી સાહિત્ય
૧૮૭
ન
આ પ્રમાણે આ ગાથામાં સીમંધરસ્વામીને જેસલમેરના ભંડારમાં છે અને આ કૃતિ વિરામની ઉલેખ છે ખરે, પરંતુ આ ગાથા નિજજુતિની હવા પાંચમી-છઠ્ઠી સદીમાં યાયાનું અનુમાન કરાય છે. વિષે શંકા રહે છે, કેમકે નિજજુતિ સહિત દસ- આ ચુરિજીમાં સીમંધરસ્વામીનું નામ છે
યાલિય ઉપર હરિભદ્રસૂરિએ જે ટીકા રચી છે હરિભદ્રસૂરિ પછી શીલાંકરિ થયા છે. એમણે તેમાં આ ગાથા ઉપર કશું લખાણ નથી. વળી આ
સૂયગડ અને એની નિજાતિ ઉપર ટીકા રચી છે.
. સટીક આવૃત્તિ દે. લા. જે. પુ. સંસ્થા તરફથી છપાઈ
આના બીજા સુયાબંધ (અ.૨; સુર ૨૯) ઉપરની છે તેમાં આ ગાથા પણ નથી આ ગાથા પણ ટીકા(પત્ર ૩૧૭ આ)માં સીમંધરસ્વામી વિષે ઉલ્લેખ નિજજુત્તિની નહિ હેય અને ભાસની હેય તે એ તે
મ છે. પ્રસ્તુત પંક્તિ નીચે મુજબ છે –
સતત ભાસના કર્તાને સમય જાણવામાં નથી.
___"ये तेऽतिक्रान्ता ऋषभादयस्तीर्थकृतो ये બીજી ચૂલામાં પ્રારંભ નીચે મુજબ છે – ૪ વર્તમાના ક્ષેત્રાસરે રીના સ્થાનિકમૃતયો "चूलिअंतु पवक्खामि सुअं केवलिभासिअं" ये योगमिनः पद्मनाभादयोऽहन्तो भगवन्तः
આને અર્થ એ છે કે-સર્વ કહેલ શતરૂ૫ લવેંડર તે પૂર્વોત્તiાગ્યેતાનિ કયો શિવાળાચૂલિકાનું હું પ્રવચન કરીશ. આ સર્વ તે કોણ? એ નાન સમાજs: માન્ત માવિષ્યને ” વાતને અહીં નિર્દેશ નથી. હરિભદ્રસૂરિ આની ટીકામાં કલિકાલસર્વ હેમચન્દ્રસૂરિએ પરિશિષ્ટપવા નીચે પ્રમાણેને “વૃદ્ધવાદ” હેવાનું કહે છે – (સ. ૯, . ૯૫ ને ૯૭)માં સીમંધરસ્વામીને
કઈક આર્યાએ અસહિષ્ણુ અને કરગડક જેવા ઉલ્લેખ કર્યો છે. વિશેષમાં એમણે સીમંધરસ્વામી સંયમીને ચાતુર્માસિકાદિમાં ઉપવાસ કરાવ્યો. એઓ પાસેથી મુનિન સ્થલભદ્રની બેન સાખી પેશ્વા એ આરાધનાવડે કાલધર્મ પામી ગયા. મેં કવિની ચાર અધ્યયને લાવ્યાની વાત અહીં આપી છે. હત્યા કરી ' એ વિચારે એ આર્યા શોકાતુર બની. વસ્તિગ નામના કવિએ વિ. સં. ૧૭૬૮માં એણે તીર્થકરને પૂછવાને વિચાર કર્યો. એના ગુણથી જૂની ગુજરાતી ભાષામાં “વિહરમાન વીશ તીર્થકર આકર્ષાયેલ દેવતા (દેવી) એને સીમંધરસ્વામીની તવ રચેલે છે. એમાં સીમંધરસ્વામી પાસે લઈ ગઈ. એણે ભગવાનને પૂછ્યું. “તારું ચિત્ત ઉલ્લેખ છે. “મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં વિચરતા તીર્ય કરે દુષ્ટ નથી, તું હત્યારી નથી ” એમ કહી ભગવાને એને પછી એઓ એક છે એમ મનાય છે. આ ચૂલા આપી.
જિનરત્નકેશ( ભા ૧, પૃ. ૩૬ )માં વિહાર આ સમગ્ર વૃદ્ધવાદ એક વાર ન પણ માની માગ તીર્થકરોને ઉદ્દેશીને રચાયેલી નીચે પ્રમાણેની લેવાય તે પણ સીમંધરસ્વામી વિષેને ઉલેખઃ કતિઓની નેંધ છેહરિભદ્રસૂરિના સમય એટલે તે પ્રાચીન છે જ, એ વાત નિર્વિવાદપણે સ્વીકારવી પડે તેમ છે.
તે જુઓ “ શ્રી આત્માનંદપ્રકાશ” (પુ. ૪૮, દસયાલિય ઉપર જે અજ્ઞાતકક સુવિણ છે . ૪). તેમાં આવા કોઈ “વૃદ્ધવાદ' વિષે ઉલ્લેખ જોવા ૨ ભાવના, વિમુક્તિ, રતિકલ્પ અને નથી. એમાં સીમંધરસ્વામી વિષે પણ નિદે શ હેય વિચિત્રચર્યા. એમ જણાતું નથી. સ્થવિર અગત્યે દયાલિય કે જુએ જૈન સાહિત્યને સંક્ષિપ્ત ઈતિહાસ ઉપર ચુણિણ રચી છે અને એની એક હાથથી (૫. ૪૪).
For Private And Personal Use Only